Yunus Emre Kimdir?
Yunus Emre Türk halk şiiri konusunda bilinen isimlerdendir. Tasavvuf felsefecisi olan, öğütler veren ve güçlü örnekleriyle ön plana çıkan bir şairdir. Küçük yaştan itibaren tasavvufi konular üzerine yoğunlaşarak pek çok ilmi konuyu ele almaktadır. Geniş hafızası ve söylemiş olduğu akıllıca sözler ile kendine hayran bırakan bir yapısı bulunmaktadır. Yunus Emre’nin en ilgi duyulan eserlerinden biri “Risaletü’n Nushiyye” isimli Divanıdır. Bu eseri ile tanınan ve birçok kişi tarafından saygı duyulan şair, daha birçok farklı alanda insanlara yol gösterici olmaktadır. İlim, felsefe ve tasavvuf üzerine kaleme aldığı birçok eser ile dikkat çekerek çeşitli içerikler yansıtmaktadır. Yunus Emre, orta Anadolu bölgesinde 1240 yılında dünyaya gelmiştir. 1321 senesinde ise hayatını kaybetmiştir. Anadolu bölgesinde bozulan iç düzen ve daha sonrasında yaşanan istilalar gibi şairi etkileyen pek çok dış faktör olmuştur. Yunus Emre eserlerinde ahlak ve din sevgisinden bahsetmiştir. Yunus Emre’nin iyi bir eğitim aldığı yani tahsilinin iyi olduğu düşünülmektedir. Yaşadığı devrin ilmi ve felsefi sistemlerine bağlı olarak uygun bir yaşayış biçimi geliştirilmiş ve bu doğrultuda bir hayat sürmüştür. Buna dair birçok işaret vardır. Felsefik bakış açısına sahip olan şair, eserlerinde dini motiflere de yer vermiştir. Taptuk Emre’nin müridi olarak bilinen Yunus Emre, önemli isimlerin yanında belirli bir zaman geçirmiştir. “Divan” ve “Risaletü'n Nushiyye” isimli iki esere sahip olan şair, sehl-i mümteni şiirleri ile bilinmektedir. Aruz ölçüsü ve hece ölçüsü kullanan yazar, nasihatler verdiği divanlara sahiptir. Aruz ile yazılan “Risaletü'n Nushiyye” şairin bilinen divanlarından olmuştur. 80 yıllık yaşamı boyunca yazdıklarıyla tüm dünyada ölümünden sonra bile yankı uyandırmayı başarmıştır. 1991 senesi Yunus Emre Sevgi Yılı olarak bilinmektedir.
Yunus Emre Kitapları Nelerdir?
Yunus Emre divanı Allah’a olan aşkı farklı şekillerde tarif etmektedir. İslam’a dair gerçekler, tasavvuf ilmihalleri ve aşkın ilahi boyutu Divan’a konu olmuştur. Yunus Emre eserleri içerisinde yer alan Divan, kelimeleri semavi bir şekilde aktaran kitaplarındandır. Tasavvufun ilk ilmihali olarak bilinen ve Türkçedeki anlamları açıklayan kitap, tüm dünyada okunmaktadır. Metinlerden elde edilen kelimelerden sözlük oluşturulmuş ve Yunus Emre’yi tanımak, anlamak isteyen tüm okurlar “Divan”ı her yerde okumaya başlamıştır.
Yunus Emre kitapları, geniş içeriği ve yaşamın içinden birçok konuya değinmesi ile tasavvufi olarak ilgi uyandırmaktadır. Pek çok kişinin ilgi alanı içinde olan bu eserler, eski çağlardan bu yana geniş bir çerçevede hayatı ele almayı başarmıştır. Felsefi yönü bulunan bu eserlerde insanları eleştiren ve yol gösteren bir tavır da mevcuttur. Yunus Emre kitapları, genel yapısı ile insanlara öğüt veren bir form sunmakta ve bununla birlikte oldukça can alıcı noktaları ile birçok hayata değinmektedir.
Yunus Emre eserleri, klasik şiirin Anadolu’da ilk örneklerindendir. Halk Edebiyatı şairi olan Yunus Emre, şiirlerinde açık ve sade bir dil kullanmış; şiirlerini aruz ve hece ölçüsüyle yazılmıştır. İnsanlara öğüt verirken; Ahmet Yesevi, Yusuf Has Hacip ve Süleyman Bakırgani gibi isimlerden faydalanmıştır. Şiirlerinde peygamber aşkı ve dostluğunu da dile getirmiştir. Aynı zamanda gazel tarzındaki, naat türündeki şiirlerin edebiyatta ilk temsilcilerindendir. Bir öğüt kitabı olarak eserlerini kaleme almış, insanı yücelten ve alçaltan durumları konu edinmiştir. Yunus Emre’ye ait kitaplar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir:
- Divan: Eski zamanlardan günümüze kadar birçok farklı yaşayışı sunan bu eser, özel formu ile geniş bir kitleyi hedef almaktadır. Faruk Kadri Timurtaş tarafından hazırlanan eser 370 sayfadan oluşmaktadır. Eserin tanıtımında Yunus Emre, İslam tasavvufunun inceliklerini sadelikle, derinlikle ve hiçbir dar kalıp içerisine düşmeden dile getiren birisi olarak anılmıştır. Yunus Emre'nin büyük bir mutasavvıf halk şairi olduğu söylenmiştir. Yunus Emre'nin dili eşsiz bir kudretle ve hünerle kullandığı vurgulanmış, Türkçenin en güzel şeklini onun eserlerinde aldığı söylemiştir. Devrinde dilimizin millî sesini, millî çehresini ve dehasını en iyi yansıtan isim olan Yunus Emre'nin dilinin en güzel, en halis Türkçe olduğu söylenmiş, dilinin canlılığı ve sıcaklığının altı çizilmiştir. Yunus Emre'nin çeşitli şiirlerinin bir araya toplanmış hali olan Divan'ın tanıtımında aşağıdaki alıntıya yer verilmiştir.
"İşidün iy yârenler ışk bir güneşe benzer
Işkı olmayan gönül misâli taşa benzer
Taş gönülde ne biter dilinde ağu düter
Nice yumşak söylese sözi savaşa benzer"
- Risaletü’n Nushiyye: Bu eser bir nefis terbiyesinin nasıl olması gerektiğini anlatmaktadır. İnsanın kendi nefsiyle nasıl biri mücadele içinde olması gerektiğini ve nefsi durumlarda nasıl davranacağını ortaya koymaktadır. Pek çok kişinin ilgi odağı olan ve dünyanın geçici bir yer olduğuna vurgu yapan eser, kamil bir insan olma yollarını anlatmaktadır. Birçok farklı konuyu barındırarak nasihatler kitabı olarak anılmakta ve aynı zamanda tasavvufi konuların yanında din, siyaset ve ticaret gibi birçok alanı da içine almaktadır. Bireyin maneviyat oluşturma açısından nefis terbiyesi sağlamak adına birçok öğüt ortaya konulmaktadır. Nasihatler kitabı,edebiyatımız için oldukça önemli bir eserdir ve birçok farklı okuyucu kitlesine ulaşmıştır. İlgi duyulan bir eser olarak dikkat çekmektedir.
- Yunus Emre Divanından Seçmeler: İnsanın tasavvufi yönden aşk, ruh ve inceliğini sergileyen bir eser olup birçok kişinin ilgisini çekmeyi başarmış bir kitaptır. İnsan sevgisi ve vicdan özgürlüğü ile sevgiyi farklı bir ifadeyle anlatmıştır. Yunus Emre, insan sevgilisini farklı bir boyuta taşımakta ve bu sevgiyi, hoşgörüyü, inceliği pek çok detay ile gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda eserlerine de derin bir duygu katan şair, insanı her çağda değerli bir varlık olarak öne sürmektedir. Tüm bu tasavvufi sevgiyle; hasret, yalnızlık, ölüm ve Allah sevgisi ile insani duyguları ön plana çıkararak eserin konumunu belli etmektedir. Bu konular ile birlikte Anadolu kültüründen izler de taşımaktadır.
- Güldeste: Pek çok farklı şiirin toplandığı bu eser, yoğun duygular ile okuyucularına sunulmaktadır. Birçok farklı duygu içinde sergilenen ve tasavvufi konuları beğenilen bir formda ortaya koyan şiirler, insanları kendine hayran bırakan bir tavır yansıtmaktadır. Pek çok eserin bir kitap içinde toplanması ile birbirinden farklı duygu yoğunluğu yansıtmakta, bununla birlikte öğüt verildiği de görülmektedir. Yunus Emre, içten ve ilmi yönüyle Türk edebiyatının en çok sevilen ve halk arasında en çok bilinen, eserleri en çok ezberlenen şairlerinden olmuştur. Yalnızlık, Allah sevgisi, ölüm korkusu gibi konuların şiirlerin içinde yer alması ile Güllerin destesi olarak sunulan bu eser, geniş bir kitleyi hedef almaktadır.
- İşitin Ey Yarenler: Yunus Emre’nin derleme şiirlerinin toplandığı bu eser, birçok farklı duygu ile ortaya çıkan şiirlerden oluşmaktadır. Geniş bir konu aralığı bulunmakta ve aynı zamanda içeriği ile pek çok hayata değinmektedir. Seslenişleri ve nidaları ile birbirinden farklı sanatlar kullanılarak oluşturulan şiirler, Yunus Emre'nin yoğun duygular yaşarken ortaya çıkardığı eserlerdendir. İnsanı ilmi ve tasavvufi bir bakış açısıyla ele alınmakta olup birçok olayın farklı bakış açılarının ortaya konulması ile dikkat çekmektedir. Eserin içinde birçok teknik bulundurmaktadır. Aynı zamanda dörtlükler halinde hazırlanarak gözler önüne serilen bu eser okuyucuların ilgisini çekmektedir.
Yunus Emre'nin En Sevilen Şiirleri Hangileridir?
Yunus Emre’nin birçok şiiri sevilmekte ve halkın farklı kesimlerinden kişilerce ezbere bilinmektedir. Türk edebiyatının en tanınan şairlerinden olan Yunus Emre birçok farklı yaştaki okurun ilgisini çekmektedir.
Yunus Emre’nin en ünlü 5 şiiri aşağıda verilmiştir.
BANA SENİ GEREK SENİ
Aşkın aldı benden beni, bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü, bana seni gerek seni
Ne varlığa sevinirim, ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum, bana seni gerek seni
Aşkın aşıkları öldürür, aşk denizine daldırır
Tecelli ile doldurur, bana seni gerek seni
Aşkın şarabından içem, Mecnun olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endişem, bana seni gerek seni
Sofilere sohbet gerek, Ahilere Ahret gerek
Mecnunlara Leyli gerek, bana seni gerek seni
Eğer beni öldüreler, külüm göke savuralar
Toprağım anda çağıra, bana seni gerek seni
Cennet Cennet dedikleri birkaç köşkle birkaç huri
İsteyene ver sen anı, bana seni gerek seni
Yunus'dürür benim adım, gün geçtikçe artar odum
İki cihanda maksudum, bana seni gerek seni
ÇAĞIRAYIM MEVLAM SENİ
Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni
Sular dibinde mâhiyle
Sahralarda âhû ile
Abdal olup yâhû ile
Çağırayım Mevlâm seni
...
Yûnus okur diller ile
Ol kumru bülbüller ile
Hakkı seven kullar ile
Çağırayım Mevlâm seni
AŞKIN ALDI BENDEN BENİ
Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni
Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
...
Yunus'dürür benim adım
Gün geçtikçe artar odum
İki cihanda maksudum
Bana seni gerek seni
BİR KEZ GÖNÜL YIKTIN İSE
Bir kez gönül yıktın ise
Bu kıldığın namaz değil
Yetmiş iki millet dahi
Elin yüzün yumaz değil
Bir gönülü yaptın ise
Er eteğin tuttun ise
Bir kez hayır ettin ise
Binde bir ise az değil
Yol odur ki doğru vara
Göz odur ki Hakk'ı göre
Er odur alçakta dura
Yüceden bakan göz değil
Erden sana nazar ola
İçin dışın pür nur ola
Beli kurtulmuştan ola
Şol kişi kim gammaz değil
Yunus bu sözleri çatar
Sanki balı yağa katar
Halka matahların satar
Yükü gevherdir tuz değil
İLİM İLİM BİLMEKTİR
İlim ilim bilmektir
İlim kendin bilmektir
Sen kendin bilmezsin
Ya nice okumaktır
Okumaktan murat ne
Kişi Hak'kı bilmektir
Çün okudun bilmezsin
Ha bir kuru ekmektir
Okudum bildim deme
Çok taat kıldım deme
Eğer Hak bilmez isen
Abes yere gelmektir
Dört kitabın mânâsı
Bellidir bir elifte
Sen elifi bilmezsin
Bu nice okumaktır
Yiğirmi dokuz hece
Okursun uçtan uca
Sen elif dersin hoca
Mânâsı ne demektir
Yunus Emre der hoca
Gerekse bin var hacca
Hepisinden iyice
Bir gönüle girmektir
Yunus Emre Kitap Tavsiyeleri Nelerdir?
Yunus Emre’nin eserleri yabancı dillere de çevrilmiş ve tüm dünyada okunan ve beğenilen eserler arasına girmiştir. Yunus Emre, halk diliyle kaleme aldığı eserleriyle beğeni kazanmıştır. Yunus Emre Türk halk şairi olarak birbirinden farklı eserleri ile halka hep ince detay içeren şiirler sunmuştur. Birçok kişinin ilgi odağı olmayı başarmakta ve bu sayede pek çok eseri ile tavsiye edilen şairlerden olmaktadır. İnsanların duygu durumları ve yaşayışları üzerine sunulan ve tasavvuf üzerine birçok hayata değinen Yunus Emre, felsefi yönüyle de yaşamın boyutlarını incelemektedir. Aynı zamanda yaşamı hem aşk hem sorgu hem de geçici bir yer olarak görmekle ve birlikte yaşamanın gayesini hatırlatmayı ön planda tutulmaktadır. Yunus Emre kitapları, genel olarak bir bütün halinde tavsiye niteliği taşımaktadır. Ancak bunlar arasında “Risaletü'n Nushiyye” adlı nasihatler kitabı, şairi de tanıttığı gibi yaşamın temelini oluşturan bilgiler barındırmaktadır. Pek çok kişinin içinde aradığını bulabildiği bu eser, gerçekten bir tavsiye niteliği taşımaktadır. Diğer eserleri de aynı doğrultuda görülen ve öğütler veren örnekleriyle pek çok ilmi konuyu ele almaktadır. Divanıyla bilinen Yunus Emre, birçok kişi tarafından oldukça ilgi duyulmakta olan biridir. Özel ve geniş içerikleri birçok farklı alanda insanlara yol gösterici olurken tasavvuf üzerine kaleme aldığı farklı eserleri ile dikkat çekmektedir. Yunus Emre, tasavvuf, ahlak ve din sevgisini ele alarak insanları kendine bağlamayı başarmıştır. Felsefi bir bakış açısına sahip olan Yunus Emre, şiirlerinde birçok ölçü kalıbını kullanmıştır. Allah aşkı, farklı şekillerde İslam’a dair gerçekler, tasavvuf, ilahi boyut gibi birçok farklı konuyu bir kalemde ele alarak Türkçedeki anlamlarıyla yansıtmaktadır. İnsanların anlayabileceği bir yapıda hazırlanan eserler, açıklayıcı tavrı ile tüm dünyada okunmakta ve bununla birlikte geniş içeriği ve yaşamın içinden izler taşımasıyla insanlara yol gösteren bir tavır sergilemektedir. Halk Edebiyatı şairi olan Yunus Emre, şiirlerinde insanlara anlaşılır ifadeler ile öğüt verirken Allah, peygamber aşkı gibi konuları da sık sık ele almaktadır. Aynı zamanda insanı yücelten ve ve Anadolu’da insanın konumunu yansıtan pek çok olaya eserlerinde yer vermektedir. Yunus Emre’nin kitapları arasından “Divan”ı sık sık tavsiye edilmektedir.