Yaylı Çalgının Kökenleri

Yaylı c¸algının ataları evrim bilimsel ispatlı, onomatopik gerçekli, kronolojik ve etimolojik olarak ok ve yay`dır. Ok ve yaydan bas¸layarak, yaylı c¸algı zaman ic¸inde evrim gec¸irmis¸, o¨nce ıklıgˆ olmus¸, rebap olmus¸, kemenc¸e olmus¸ ve en sonunda keman olmus¸tur.

Toplumların yas¸adıgˆı kos¸ullar ve degˆis¸en yerles¸ke ortamları, duyguları ve ifadeleri su¨rekli degˆis¸tirmis¸tir. Seslerle duygu ve du¨s¸u¨nceleri anlatma bic¸imi olan mu¨zigˆi ve dogˆal olarak c¸algıları da degˆis¸tirmis¸, evrim gec¸irmesine sebep olmus¸tur.
Tu¨rk soylarının kademeli olarak Orta Asya’dan hareketle I·ran ve Kafkas’lar u¨zerinden Anadolu’ya gelis¸leri ve beraberinde tu¨m ku¨ltu¨rleri gibi onun bir parc¸ası olan mu¨zik ve c¸algılarını da getirmeleriyle olus¸an kos¸ullar, yeni yas¸amlar ve ku¨ltu¨r etkiles¸imleri, mu¨zigˆi ve dogˆal olarak c¸algıları da degˆis¸tirmis¸tir.
Gu¨nu¨mu¨zde kullanılan evrensel yaylı c¸algılar, ko¨kleri/ko¨kenleri her ne kadar geleneksel olsa da, evrimlerini tamamlamıs¸tır. Fakat yaylı c¸algı mu¨zigˆi c¸algının sınırlarını zorlamaya devam etmektedir.

Yaylı c¸algının evrimi hakkındaki kısıtlı bilgileri derleyip, orta c¸agˆdan bas¸layıp gu¨nu¨mu¨ze kadar gelen su¨reci etnografik, etimolojik, toponimik, onomatope olarak ve en o¨nemlisi o¨z Tu¨rkc¸e yazmanın o¨nemi ve ihtiyacı belirgindir.