Westphalia-Sistemi`ne Karşı Millet-Sistemi Söylemi ve Türk Dış Politikası

Westphalia-Sistemi`ne Karşı Millet-Sistemi Söylemi ve Türk Dış Politikası Kısa Özet

Modern anlamda *Uluslararası İlişkiler*in *Westpha-lia-Sistemi*nin ortaya çıkardığı ulus-devlet kavrayışı ve kavramları ile izah edilmesi, özellikle *Realizm* bağlamında, olağan/tartışmasız bir *gerçeklik* haline dönüştürülmüştür. Bununla birlikte, Soğuk Savaş sonrası dönemde ulus-devlet sistemine karşı küreselleşmenin meydan okumasına uygun olarak, *Westphalia-Sistemi*ne alternatif bir dünya-sistemi olarak *Millet-Sistemi* anlayışıyla etnik, dinsel ve mezhepsel ayrışmalardan kaynaklanan çatışmaları önleyerek barışçı bir dünya düzeninin tesis edilmesinin olanaklı olduğu ileri sü-rülmeye başlanmıştır.

Avrupa’da kilise-devlet ayrışmasının bir sonucu ola-rak ortaya çıkan ve Protestanlar ile Katolikler arasında 1618’de Orta Avrupa`da patlak veren ve 1648`de sona eren Otuz Yıl Savaşları, ulus-devlet anlayışına dayanan Westphalia sistemi-nin ortaya çıkmasına yol açmıştır. *Westphalia-Sistemi*nin ulus-devlet anlayışına bağlı olarak ortaya çıktığı dönem bo-yunca Osmanlı İmparatorluğu’nda *Millet-Sistemi* vardı.

Osmanlı İmparatorluğu’nun, topraklarında yaşayan toplulukları, din ya da mezhep esasına göre örgütleyerek yö-netme biçimine *Millet-Sistemi* denilmektedir. *Millet-Sistemi*, *Westphalia-Sistemi*nin ürettiği ulusçuluk akımları-nın yayılmasıyla birlikte 19. yüzyılda bir krizle karşılaşmış ve neticede Osmanlı İmparatoluğu’nun dağılmasıyla birlikte sona ermiştir. Türkiye, *ulus-devlet* olarak inşa edilmiş ve dış politikası da *Westphalia-Sistemi*nin üretmiş olduğu kavram-lar üzerinden kuramlaştırılmış ve yürütülmüştür.

Bu kitapta, *Westphalia-Sistemi*ne dayalı olarak ortaya çıkan *ulus-devlet* yaklaşımına Soğuk Savaş sonrası dönem-de alternatif bir yaklaşım olarak önerilen *Millet-Sistemi* ve bu sistem üzerinden Türkiye’ye atfedilen rol, uluslararası alandaki durum ile ilişkilendirilerek ele alınmıştır. Bir bakıma *Westphalia-Sistemi* ile *Millet-Sistemi*nin karşı karşıya geldi-ği bir Türk dış politikası kuramı ve pratiği oluşturulduğun-dan sözedilmesi olanaklıdır.