Tükendi
Gelince Haber VerGoethe Spinoza üzerine şunları yazdı: Kitabın bana neler vermiş olabileceğini, ya da benim ona kendimden neleri koymuş olabileceğimi söylemem olanaksız: Burada heyecanları dinginleştiren birşey bulmuş olmam yeterlidir. Önüme fiziksel ve törel dünya üzerinde engin ve özgür bir bakış açısı açıldı. Ama beni Spinoza`ya çeken başlıca şey her tümcede bencillikten sınırsız bir kurtuluşu anlatan ışıltıydı. O harika deyiş, Kim Tanrıyı gerçekten severse karşılık olarak Tanrıdan onu sevmesini beklememelidir, onu destekleyen tüm önermeler ile, ondan doğan tüm sonuçlar ile, tüm düşüncelerimin başlıca teması oldu. Herşeyde, ve öncelikle sevgide ve dostlukta bencillikten uzak olmak en yüksek hazzım, yaşam kuralım ve uyguladığım şeydi, öyle ki daha sonraki bir zamandaki çılgınca deyişimi ? Eğer seni seviyorsam, bundan sana ne gerçekten yüreğimde duyarak yazdım. Başkalarında olduğu gibi, bu durumda da en yakın birliklerin karşıtlıkların sonucu olduğu gerçeğini kabul etmeyi unutmamalıyım. Spinoza`nın dingin düzlemi tüm yönlerdeki çabalayışlarımın karşısına çıktı; onun matematiksel yöntemi benim şiirsel gözlem ve betimleme yolumun tümleyicisi oldu, ve onun kimilerinin ahlaksal konulara uygun olmadığını düşündükleri biçimsel irdelemesi tam olarak beni ondan tutkuyla öğrenmeye ve ona sınırsızca hayranlık duymaya götüren şeydi (Aus meinem Leben, xiv).
