Sinema ve 12 Eylül

Elinizdeki kitapta dökümünü yaptığımız filmleri izledikten sonra (Beynelmilel, Eve Dönüş, Bu Son Olsun gibi filmleri -belki birkaç film daha eklenebilir- dışında tutarak) toplamdan ortaya çıkan, geriye kalan sonucu tek cümlede özetlemek istersek, ‘yenilgi, teslimiyet, yılgınlık ve umutsuzluk’ sözcüklerini yan yana/arka arkaya kullanabiliriz. Bu filmlerin toplamında anlatılan, bir yenilgiler tarihidir. Geçmiş yoktur. Nasıl bir geçmiş, hangi yaşanmışlıklar kahramanlarımızı bu filmlerde ‘bir sonuç olarak’ izlediğimiz bu büyük yenilgiye sürüklemiştir.

Gösterilen bu yenilginin yarattığı yılgınlık ve umutsuzluk, "gelecek düşü"nü, başka bir dünya düşünü de yok etmiştir; gelecek yoktur. Oysa "anlatılmak istenen" kahramanların, bu filmlerde de gösterildiği gibi cezaevlerine düşmelerine, işkence görmelerine ideolojik seçimleri, başka ve daha güzel bir gelecek düşü sebep olmuştur.

Bu çalışmada darbenin sinemaya olan etkisini, "12 Eylül Filmleri" adıyla anılan filmlere yansımalarını ele aldık. Toplumsal bellek açısından önemli olup, "siyasal dönem filmleri olarak da değerlendirilen bu filmlerin, ele aldıkları dönemi, o döneme ait olguları, yaşanmışlıkları işleme, dönemle hesaplaşma açısından yetersiz ve etkisiz kaldıklarını, yaklaşımlarının yüzeysel olduğunu söyleyebiliriz.