Rasim Kaygusuz, 1926 yılında Ankara, Ayaş ilçesine bağlı Yenikayı Köyünde doğmuştur. Adını ise Çanakkale’de şehit olan dayısından almaktadır. Küçük yaşta annesini kaybetti.
Rasim Kaygusuz, öğretmen olarak yurdun değişik bölgelerinde görev almıştır. Türk eğitim sistemine katkıda bulunan Cin Ali karakterini 1968 yılında oluşturmuştur.
Çizimlerini Selçuk Seğmen yapmıştır. 1990’lı yıllarda görünümü değiştirilerek papyonlu, siyah saçlı, kulağı çiçekli, belirgin yüzlü, fiyonklu ayakkabıları olan bir çocuk olarak resmedilmeye başladı.
Bu yeni imajını ise Mustafa Delioğlu çizmiştir. Rasim Kaygusuz tarafından kaleme alınan son kitap “Cin Ali Kitap Seti”, Cin Ali Yayınları tarafından okuyucuların beğenisine sunulmuştur.
Cin Ali serisi 2005 yılında da ömrünü doldurduğu gerekçesi ile ilk öğretim müfredat programından kaldırıldı. Rasim Kaygusuz, 1988 yılında ise vefat etmiştir.
Cin Ali kitaplarının yazarı Rasim Kaygusuz’dur. Rasim Kaygusuz, 1910 yılında dünyaya gelmiştir. Uzun yıllar öğretmenlik ve yazarlık yapmıştır. 1944 yılında Hasanoğlan Köy Enstitüsü’ne başlamış, 1956 yılında ise Gazi Eğitim Fakültesi Pedagoji bölümünü bitirmiştir. 17 yıl boyunca ilkokul sınıf öğretmenliği yapmıştır. Öğretmenlik yaptığı süre içinde çocuklara okumayı nasıl daha rahat öğretebileceği konusunda araştırmalar yapmıştır. Sonrasında yaptığı çalışmaları bir kitap haline getirmeye karar vermiştir. 1968 yılında ilk kitabını yazmış ve adını Cin Ali koymuştur. Basılan ilk Cin Ali kitabı basit hikayeler, iki üç harflik sözcükler ve kısa hecelerden oluşmaktadır. Cin Ali çizimleri ise Selçuk Seğmen tarafından yapılmıştır. Bu çizimler 1990 yılında kadar aynı kalmıştır. 90’lı yıllarda ise Cin Ali’nin görünümü değiştirilmiştir. Cin Ali; papyonlu, kulağı çiçekli, siyah saçlı, belirgin yüzlü, fiyonklu ayakkabıları olan bir çocuk olarak resmedilmeye başlamıştır.
Rasim Kaygusuz, Cin Ali kitaplarını yazdığı süre boyunca hem öğretmenlik yapmaya devam etmiş hem de kitapları tanıtmak için okulları gezmiştir. Gittiği okullarda onu Cin Ali’nin babası olarak karşılamışlardır. Cin Ali kitapları, Rasim Kaygusuz’un daha önceden yazdığı Çözümlü Alfabe, Oyunla Okuma Öğretimi, Resimli ve Hareketli Fişler, Çarpma ve Sayma Öğretimi çalışmalarının tamamlayıcısı olmuştur. Cin Ali, kısa süre içinde tüm Türkiye’de okunmaya başlanmış, hatta televizyon ve gazetenin ulaşamadığı uzak köylere ulaşmıştır.
Cin Ali’nin maceralarının anlatıldığı bu kitaplar sayesinde çocuklar güvenli bir şekilde okuma yapmaktadır. Bu yüzden ebeveynlerin de onayını almıştır. 19 Mart 1973 tarihli ve 1738 sayılı Tebliğler Dergisi ile ilkokullara tavsiye edilmiştir.
Cin Ali serisi, 1970’li ve 1980’li yıllarda Türkiye’de, ilkokul öğrencilerine okumayı kolay öğretmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu seride çizgi kahraman Cin Ali, onun ailesi ve arkadaşlarının başından geçen olaylar anlatılmaktadır. Serinin ilk kitabının ardından kaleme alınan her kitap bir öncekinden daha zor olarak hazırlanmıştır. Bu sayede her kitapta öğrencilerin okumasının biraz daha gelişmesi amaçlanmıştır. Yalın ve minimal çizgiler, yazı dilindeki anlatımı basit bir anlatımla görselleştirmektedir. Serinin her kitabında Cin Ali’nin farklı bir macerası yer almaktadır. Böylece çocukların okuma pratiği yapmasına yardımcı olurken Cin Ali’nin maceraları ile iyi vakit geçirmesi hedeflenmektedir. Seride yer alan kitaplar aşağıda listelenmiştir:
Her kitapta farklı bir maceranın anlatılması çocukların hayal gücünün genişlemesine katkı sağlamaktadır. Çocuklara aile ve arkadaş ilişkileri ile ilgili pek çok öğreti sunmaktadır. Cin Ali, farklı hikayeler içinde farklı kişilerle iletişime geçmektedir. Öğrenmeye hevesli bir karakter olduğundan çocuklara olumlu bir mesaj vermektedir. Çizgiler de anlatıma katkı sağlamakta ve çocukların hikayeyi daha iyi anlamasını yardımcı olmaktadır. Her kitabın kapağında farkı renk kullanılmış, iç sayfalardaki çizimler ise renksiz tasarlanmıştır. Kitap kapaklarında, her kitabın anlattığı hikayeye uygun görseller kullanılmıştır. Tüm bu özellikleriyle Cin Ali hikayeleri, yazıldığı dönemden bu yana tüm ilkokul çocukları tarafından okunması gereken kitaplar arasında yer almıştır. Çizimleri ve ilgi çekici hikayeleri, çocukların gelişim dönemi için uygundur. Geçmişten bugüne varlığını korumaya devam eden Cin Ali; yeni ciltleri, baskısı ve çizimleri ile çocukların hala öğretmenler tarafından tavsiye edilen önemli çocuk klasikleri arasında sayılmaktadır.
Toplam 10 kitaptan oluşan Cin Ali serisinde, her bir kitap farklı bir hikaye anlatmaktadır. Aşağıda bu kitapların içerikleri kısaca anlatılmıştır:
Her kitapta farklı bir konu, hikaye ve öğreti ele alınmaktadır. Cin Ali’nin başından geçen maceralar, eğlenceli bir şekilde anlatılmaktadır. Bu yüzden çocuklar bu kitapları ilgiyle okumakta ve alt metinde verilen öğretileri de almaktadır.
Cin Ali kitapları, farklı konuları ile çocuklara 10 farklı kitap sunmaktadır. Cin Ali kitap seti, kaleme alındığı günden beri çocukların kolay ve rahat bir şekilde okumayı öğrenmesini ve kitap okuma alışkanlığı kazanmasını amaçlamaktadır. Tüm kitaplar ilkokul öğrencileri için özel olarak hazırlanmıştır. 7 yaş ve üzeri için uygundur. Cin Ali kitaplarının faydaları aşağıda listelenmiştir:
Set halinde satılan Cin Ali kitapları, çocukların karakterle daha iyi özdeşlik kurmasını sağlamaktadır. Her hikayede farklı temaların işlenmiş olması, çocukların sıkılmadan okumasına ve kavramlar öğrenmesine yardımcı olmaktadır. Örneğin, Cin Ali’nin Topacı kitabında Cin Ali’nin 5 kişiden oluşan ailesi, aile kavramının çocuklar tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır. Kitap anne, baba, abla ve Suna karakterleri ile Cin Ali’nin arasında geçen olaylar anlatmaktadır. Kitap aile bireylerini dinleme, yalan söylememe ve büyüklerine saygılı olma gibi öğretilerle çocukların iyi davranışlara teşvik etmektedir. Tüm kitaplar belirli bir düzenle yazıldığı için sırasıyla okunması çok daha faydalı olabilmektedir. Sırayla okuma, her kitapta zorluk seviyesi arttığı için çocukların okuma düzeyine daha fazla katkı sağlayabilmektedir. 16 sayfadan oluşan kitaplar, çocukların kendi kendine okuyabileceği düzeydedir. İlk yayınlandığı günden daha renkli ve canlı bir görünüme sahip olan Cin Ali kitapları, tasarımıyla da çocukların ilgisini çekmektedir.
Cin Ali’nin yıllardan beridir süregelen hikayesi, birçok neslin okuma yazma öğrenmesini kolaylaştırmıştır. Bunun üzerine Cin Ali Müzesi kurulmuştur. 2016 yılında yapım çalışmaları başlayan müze, 2019 yılında ziyarete açılmıştır. Cin Ali Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından yapılmıştır. Ankara’da bulunan müze 11 farklı bölümden oluşmaktadır. Cin Ali Çocuk ve Eğitim Araştırmaları Kütüphanesi ve Müzesi birbirini tamamlayacak şekilde inşa edilmiştir. Cin Ali Müzesi’nde bulunan bazı eşyalar şunlardır:
Çankaya’da bulunan Cin Ali Müzesi binasında Cin Ali sergileriyle birlikte bir kütüphane, hediyelik eşya satışının yapıldığı ve kitaplar dışında kupaların, tişörtlerin, çıkartmaların, hediye setlerinin, Cin Ali motifli daha birçok ürünün bulunduğu bir müze dükkânı ve kafeterya bulunmaktadır. Her yaştan çocuk için uygun görseller, eşyalar ve oyuncaklar sunan Cin Ali Müzesi, aynı zamanda yetişkinlerin de beğenisini kazanmaktadır. Cin Ali Eğitim Vakfı yalnızca kitap ve müze alanında hizmet vermemektedir. Cin Ali Kütüphanesinin yanı sıra Cin Ali Filli Bahçesi, Cin Ali Dükkanı gibi farklı alanları da okurlara sunmaktadır. Klasikler arasında önemli bir yere sahip olan Cin Ali kitaplarının çizimleri, her dönem yenilenmektedir. 2005 yılında eğitim müfredatından çıkarılan Cin Ali, seri olarak satılmaya devam etmektedir. Böylece çocuklar, Cin Ali kitaplarından uzak kalmadan okuma öğrenmeye devam etmektedir. Hatta teknolojinin gelişmesiyle çocuklar internete ve videolara merak saldığından Cin Ali Rusça Öğreniyor adlı bir video serisi çekilmeye başlamıştır. Cin Ali Rusya’da adlı kanalda, çocuklar için temel Rusça eğitimi verilmektedir. Böylece çocukların daha kolay bir şekilde yeni bir dil öğrenmeleri sağlanmaktadır. Oldukça fazla videodan oluşan bu seri, çocukların öğrenme düzeyine uygun bir şekilde hazırlanmıştır.
Cin Ali’nin babası olarak adlandırılan Rasim Kaygusuz, Köy Enstitüleri’nden mezun olmuştur. 18 yaşında ilkokul öğretmenliği yapmaya başlamıştır. Özellikle birinci sınıflara okuma öğreten öğretmenlerin özel bir uzmanlık alanı olması gerektiğine inanmaktadır. Oyunun, öğrenmede önemli bir araç olduğunu bilerek pek çok okuma gereci icat etmiştir. Çocuklara daha kolay okuma öğretme üzerine yeni teknikler geliştirmeyi hedeflemiştir. 1960 yılından itibaren 9 adet okuma aracı tasarladıktan sonra son olarak 1968’de Cin Ali’yi yazmıştır. Cin Ali okuma kitapları ile oldukça fazla çocuğa ulaşmıştır. Yazar Cin Ali’nin 5 kişilik ailesini kaleme alırken kendi ailesinden esinlenmiştir. Cin Ali’nin ailesinde bulunan kişiler aşağıda tanıtılmıştır:
Yakın zamanda aile üyelerinden birçok ismin de katkılarıyla Cin Ali Eğitim Vakfı’nda, bu miras yaşatılmaya ve nesilden nesile aktarılmaya devam etmektedir.
Çocukların okumayı kolaylıkla öğrenmesi için hayatı boyunca çalışmış ve yeni teknikler geliştirmiş olan Rasim Kaygusuz’un ünlü eseri Cin Ali’dir. Ancak oyunla öğrenme gerekçeleri 1960’lı yıllarda oldukça popüler olmuştur. Oyunla öğrenme gereçleri aşağıda listelenmiştir:
