Puşkin Üzerine Üç Konuşma

Gogol’un Palto Hikayesinden oldukça etkilenen Dostoyevski, *Hepimiz onun paltosundan çıktık,* diyerek Gogol’a verdiği önemi dile getirmiştir. Ancak Dostoyevski için Puşkin’in yeri biraz daha ayrıdır. Hayatı boyunca hayranlık duyduğu, akıl hocası, manevi yol göstericisi olan Puşkin’in 26 Mayıs 1880’de açılışı yapılacak olan heykel törenine davet edilir; bir konuşma hazırlar. Konuşmasında Dostoyevski, Rusya’nın ancak Avrupalılaşarak kurtuluşa ereceği hususundaki kemikleşmiş düşünceye, Puşkin’in parlak dehasını kendisine siper ederek karşı çıkar. Dostoyevski için Rusya’ya yapılacak en büyük ihanet, Avrupa ile Rusya’yı uzlaştırmaya çalışırken aynı zamanda Puşkin’in milliyetçiliğinden dem vuruyor.