19. Yüzyıldan Cumhuriyet’e Rize

Geçmişi M.Ö. 7. Yüzyıla kadar uzanan Rize’nin tarihi geçmişine ilişkin araştırmaların yeterli düzeyde olduğunu söylemek zordur. Özellikle Rize’nin 19. Yüzyıl tarihi hakkında doldurulmayı bekleyen önemli boşluklar bulunmaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse, kent, 19. Yüzyıl başında, tepe üzerindeki kalesi ve sahil boyunca yerleşik az miktardaki nüfusuyla küçük bir kasaba olarak karşımıza çıkar. İmparatorluğun ‘ En uzun yüzyılı’ na girerken taşradaki yerel güçler ve merkez arasındaki çatışmaların, salgın hastalıkların, savaşların ve sosyal ve toplumsal olayların ve ülkenin içinde bulunduğu zorlukların pençesinde küçük bir sahil kasabası hüviyetinde bulunan Rize, 19. yüzyılın son çeyreğinde kentin sancak merkezi yapılması, gelişim sürecine ivme kazandırarak yerel pozisyonda önemli değişiklikler meydana getirmiştir.

19. yüzyıldaki kısa bir panoromasını sunduğumuz kentin bu döneme ilişkin tarihi, yerli ve yabancı kaynakların değerlendirilmesi ile incelenmeyi hak etmektedir. Bu bağlamda alanında uzman akademisyenlerin ortak çabasının bir ürünü olan bu çalışmada, 19. Yüzyıldan Cumhuriyet’e Rize’nin idari yapısı, siyasi durumu, ekonomik, ticari, üretim ve tarımsal faaliyetleri, nüfus yapısı, göç, yerleşme, aile, evlilik gibi birçok konu ele alınmıştır. Çalışma 19. Ve 20. Yüzyılda Rize’de yaşananları çeşitli boyutlarıyla ortaya koyarak, karanlıkta kalmış mazisinin kimi noktalarını aydınlatarak kentin bilinmeyen birçok konusunu okuyucuların dikkatlerine sunmaktadır.