Türk Vergi Hukukunda Emsal Bedel Uygulaması

1950`li yıllardan itibaren modern fiskaliteye geçen Türk Vergi Hukukunda ağırlıklı olarak ad valorem matrahların beyanına dayalı bir vergilendirme sistemi benimsenmiştir. Modern fiskalitede vergi matrahları parasal olarak saptanırken mükellefler her zaman doğru beyanda bulunmazlar. Öte yandan vergi konusuna giren iktisadi ilişkilerin bazılarında matrahı oluşturan unsurların parasal değerleri olmadığı gibi bazılarında ise parasal değerlerin tam ve doğru bir şekilde tespit edilmesi ya da bilinmesi mümkün olamamaktadır. Ad valorem matrahların beyanına ilişkin olarak sayılan tüm bu gerekçeler vergi güvenlik önlemi niteliğindeki emsal bedeli uygulamalarının Türk Vergi Hukukunda yer almasına neden olmuştur. Emsal bedeli düzenlemeleri mükellefleri tam ve doğru beyanda bulunmaya sevk edecek mevzuat eksenli tedbirler niteliğindedir. Çünkü emsal bedeli hesap, kıyas ve tahmin metoduna müstenit özel bir vergileme tekniğidir. Emsal bedeli müessesesi özü itibarıyla gerçek bedeli bilinen bir şeyden hareketle gerçek fiyatı bilinemeyen, bulunamayan veya doğru olarak tespit edilemeyen ya da emsalinden farklı fiyata sahip bir şeye pazar/piyasa fiyatına yakın bir değer takdir etme amacına matuftur. Bu nedenle emsal bedeli mekanizması mükelleflerce beyan edilen ya da edilmeyen iktisadi ilişki bedellerini kanuni ölçeklerle kıyaslamak suretiyle gerçek bedeller (pazar/piyasa fiyatı) üzerinden vergilendirme yapılmasını sağlar.