Rus Dilbiliminde Söylem Kuramı

Bu eser, Rus dilbiliminde söylem kuramı konusunda detaylı bir araştırmanın bulunmamasından kaynaklanan boşluğu doldurma amacı taşımaktadır. Bu çalışmanın bir diğer önemli amacı da söylem kavramını dilbilimsel açıdan ele alarak V. I. Karasik, A. A. Kibrik, V. V. Krasnıh, YE. I. Şeygal, I. R. Galperin başta olmak üzere Rusya`daki söylem disiplininin önde gelen temsilcilerinin yaptıkları çalışmaları ve geliştirdikleri kuramları Türk literatürüne kazandırmaktır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle dilbilimsel bakış açısıyla söylem kavramı ele alınmış ve Rus dilbiliminde yapılan çeşitli tanımlamalar detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmada aynı zamanda söylemin tümce düzeylerinin özellikleri ve dilin üst düzey bir birim olmasını sağlayan unsurlara değinilmiştir. Kurumsal, politik, akademik, pedagojik, edebî söylem türlerinin özellikleri aktarılmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında Sovyetler Birliği Dönemi`nde faaliyet gösteren iki etkin yayın organı olan Pravda ve Bednota gazetelerinden haber metinleri derlenerek van Dijk`in eleştirel söylem çözümlemesi modeline göre bu metinler incelenmiştir. Van Dijk`in eleştirel söylem çözümlemesi modeli, haber metinlerindeki ideolojik unsurları ortaya çıkarmayı amaçlayan bir analiz biçimidir. Bednota ve Pravda gazetelerinden seçilen haber metinleri, bu modelle ele alınarak Sovyet Dönemi`nin ideolojik yapısıyla ilişkilendirilmiştir. Söylem, söylemdilbilim, söylem analizi, eleştirel söylem çözümlemesi, metin, metindilbilim alanları başta olmak üzere söylem disiplini ile ilgilenen farklı alanlardan araştırmacıların yararlanabileceği bu çalışmanın ülkemiz için faydalı bir kaynak olmasını umut ediyorum.