Osman Ağa’nın Evkafı

Bir saray mensubunun XVI. yüzyıl sonları ile XVII. yüzyıl başlarına ait olan evkafını konu alan bu çalışmanın kahramanı Osman Ağa`dır. Enderun`da yetişen ve yaşamının büyük kısmını Topkapı Sarayı`nda geçiren ağa, III. Murad, III. Mehmed ve I. Ahmed dönemlerinde devlet hizmetinde bulunmuştur. Arşiv kayıtlarına yansıyan bilgilerden Enderun Hazinesi Kethüdası, Hazinedarbaşı ve Bâbüssaâde ağası olarak hizmet ettiği anlaşılan ağanın ayrıca toplumsal ihtiyaçları gidermek üzere iki vakıf kurduğu saptanmıştır.

İpsala`da susuzluğu gidermek amacıyla su hayratını, Kadıköy`de de harap olmuş mescidi yenileyerek bir mabedi, toplumun kullanımına sunmuştur. Bu eserlerin dışında Enderun`da ve dış saraylarda yetiştirilen iç oğlanların yararına hizmetlerde bulunmuş, evkafının Haremeyn vakıflarından biri olarak anılmasını sağlayacak bir organizasyona dahil olmuştur.

Hizmetlerin yerine getirilebilmesi için İnebahtı Sancağı`ndaki bazı köyleri, İstanbul`da sur içinde, Galata`da, Kadıköy`de, Kuzguncuk`ta, Eyüp`te ve İpsala`da bulunan çok sayıdaki gayrimenkulü bağışlamış, bu şekilde hayata geçirdiği vakıfların sonsuza dek devamını amaçlamıştır. Ancak kendi adıyla anılan Kadıköy`deki camii dışında diğer eserleri ve hizmetleri günümüze ulaşamamıştır.