Nedim Divanı

Gerek kasidelerinde, gerekse tebrik ve kutlama amaçlı yazdığı şiirlerinde kalıp, imge ve rumuzları kullanan Nedim, şarkı ve gazellerinde ise hem dil, hem de içerik bakımından yenilikçi bir yol izlemiştir.

Nedim`in içerikçe en bariz yeniliği İstanbul kentini şiirlerinde açılışta (matla) kullanmasıdır.

Bu şehr-i Sıtanbûl ki bî-misl-ü behâdır

Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır

Bu İstanbul şehri ki misli benzeri yoktur

Bir taşına bütün Acem mülkü fedadır

Üstelik kendisinden önceki şairler soyut ifadeleri yüceltmelerine rağmen, Nedim şarkılarında somut ifadeler kullanmaktan ve hatta döneminin mekân, moda ve kıyafetlerine dokunmaktan geri kalmaz:

Sürmeli gözlü güzel yüzlü gazâlân anda

Zer kemerli beli hançerli cüvânân anda

Bâ-husûs aradığım serv-i hırâmân anda

Nice akmaya gönül su gibi Sa`d-âbâd`a

Sürmeli gözlü, güzel yüzlü âhûlar onda

Altın kemerli, beli hançerli civanlar onda

Özelikle aradığım, salınıp giden selvi boylular onda

Nasıl akmaya gönül su gibi Sadabât`a

Divan edebiyatındaki soyut sevgili ve mekânlar, Nedim`in şiirlerinde somuta dönüşür. Yani beşeri aşkı anlatır ve gerçektir. Zevk, eğlence ve içki şiirlerinin temelini oluşturmuştur. Soğuk ve yapmacıklı bir anlatımdan kaçınmış, anlatmak istediklerini içten bir şekilde şiirlerine dökmüştür.

Büyük şair, divan şiirinin katı kurallarına uymuş olsa da, yenilikler yapmaktan geri durmamıştır.