Müzekki’n-Nüfus

Anadolu halkının asırlardır elinden düşürmediği Mevlid, Muhammediyye, Ahmediyye ve Mesnevî gibi temel kitaplar arasında yer alan diğer bir eser de Eşrefiyye’nin kurucusu Eşrefoğlu Rumî’nin kaleme aldığı "Nefisleri arıtıcı" anlamına gelen, Müzekki’n-Nüfûs’tur. Sanat endişesi dışında, devrin yaygın bir tavrı olan doğrudan doğruya mürid kazanmak ve halkı doğru yola sevk etmek anlayışıyla kaleme alınan eser, geniş halk kitlelerinin anlayabileceği sade bir dille yazılmıştır. Müzekki’n-Nüfûs, bilhassa tasavvufi ahlakın yüksek bir zümre diyebileceğimiz okur-yazar ve kültürlü tabakadan halk seviyesine inmesinde tahminlerin de ötesinde önemli bir rol oynamıştır. Eşrefoğlu Rumî’nin bu eseri, aynı zamanda Anadolu topraklarında Türkçe yazılan tasavvuf eserlerinin ilk örnekleri arasındadır. Genel olarak tasavvuf ahlakıyla ilgili görüş ve yorumların sade bir Türkçe ve yer yer menkıbelerle anlatıldığı bu eser, sadece tasavvufi çevrelerde ilgi görmemiş, aynı zamanda halk tarafından da benimsenerek Türk toplumunun din ve ahlak anlayışına tesir etmiştir.