Ekselansları Halil Bey’in Eski ve Modern Tablo Koleksiyonu

Vaktiyle Paris’in elit çevrelerinde hakkında “Şark masallarından bir prens” tarzı sözler edilen, koleksiyoner, kumarbaz ve diplomat Halil Şerif Bey (1831-1879), eşsiz resim koleksiyonunu 1868 Ocak ayında, Paris’te, üç gün sürecek bir müzayedeyle satışa çıkarır. Kimler yoktur ki bu koleksiyonda: Courbet, Delacroix, Fromentin, Ingres, Gérôme, Isabey, Meissonier, Troyon, van Goyen, Watteau… 
Halil Şerif Bey’in koleksiyonunu yakından bilen dostu, dönemin ünlü şairi ve yazarı, bir İstanbul seyahatnamesi de olan Théophile Gautier, bizzat kaleme aldığı satış kataloğunun sunumunda birçok tabloya ayrı ayrı değinir ve resimlerle ilgili yorumlar yapar. Bütün resimlerin açıklamalı kataloğunun da bulunduğu Ekselansları Halil Bey’in Eski ve Modern Tablo Koleksiyonu, sıra dışı bir Osmanlının hayatından bir kesit olduğu kadar, dönemin Paris’inin sanat piyasasına dair de fikir verir. 
“Bir Müslüman çocuğu tarafından oluşturulmuş ilk koleksiyon olan bu eşsiz koleksiyonun sahibine kılavuzluk etmiş olan, şaşmaz bir zevk, mükemmel bir sezgi, samimi bir güzellik tutkusudur. Burada, eski başyapıtlara saygı, modern başyapıtlara sevgiyle birleşmiş ve geçmişe yönelik derin ilgi, bugüne yönelik hayranlığa hiçbir şekilde zarar vermemiştir.”