Tükendi
Gelince Haber Ver*Duha’ya (kuşluk vaktine) ve leyl’e (geceye) yemin ederim.* (Duha, 1-2)
*Duhâ*dan maksat, Peygamber’in (s.a.s) parlak ruhaniyeti, *leyl* de onun gece gibi olan cismaniyetidir.
- Sultan Veled
*Biz senin sadrını şerh etmedik mi? Ve senden ağır yu¨ku¨nu¨ kaldırmadık mı? Senin zikrini yu¨celtmedik mi?*(İnşirah,1-4)
Allah bu ayetlerde Peygamberine şöyle hitap ediyor: *Senin boş göğsu¨nu¨ ve saf kalbini açtık ve onları, kudretin izlerini kabul etmek, bâtına sıkıca tutunmak ve Hakk’a itimat için genişlettik. Ümmetinin gu¨nahlarının yu¨ku¨ sırtını kambur ve seni zayıf yapıyordu. Ve sen kafirler için u¨zu¨lmekten dolayı rahatsız ve kararsız bir haldeydin. Senden bu yu¨ku¨ aldık. Onların bu¨tu¨n gu¨nahlarını affettik ve senin kalbine dinginlik ve su¨kûnet verdik. Ve senin ismini, zikrini ve şöhretini yu¨celttik, çünku¨ onu kendi ismimize bağladık ve tevhid formu¨lu¨ ile çiftleştirdik.*
- Meybudi
*Yemin olsun incire (tin) ve zeytine, Sina dağına (Tur-ı Sina), ve şu emin beldeye ki, gerçekten biz insanı en güzel biçimde yarattık.*(Tin, 1-4)
İnsanı hakikatine doğru yolculuğa çıkaran bu ayetlerde Allah çok şerefli dört şeye yemin ediyor: 1. Kalbe yemin; ayetteki *tin* (incir) kalbe işaret eder. Bu kalp, akla dayalı şüphe ve vehimlerden arındığı zaman onda ledünnî ve manevî ilimler ortaya çıkar. 2. Ruha yemin; zeytinle işaret edilen şey insani ruhtur. Bu ruh, sırrın nuruyla aydınlanınca içindeki kemalat ortaya çıkar. 3. Sırra yemin; Tûr-ı Sînâ ile sırra işaret edilmiştir. Sır, ilahi tecelli yeridir. Hakk’ı müşahede, O’nunla konuşma ve dertleşme mahallidir. 4. Emin beldeye yemin; ârifin emniyet hali, temkin hâlinden sonra elde ettiği gizlilik hâlidir. Bu, ilâhî hüküm ve hikmetlerin edebine göre amel etmek ve ibadetleri yerine getirmek için sebeplere dönme makamıdır. Bu makam, *Gerçekten biz insanı en güzel biçimde yarattık* (Tin, 4) ayetiyle üzerine yemin edilen kamil insanın makamıdır.
- İmam Kuşeyri
