Cumhuriyet`in Doğu`su

Cumhuriyet`in Doğu`su Kısa Özet

Elinizdeki kitap, tek parti döneminde aralarında başbakan, bakan, meclis başkanı, milletvekili, kıdemli asker, umumi müfettiş, parti müfettişi, vali, kaymakam ve diğer yerel bürokratların da bulunduğu Kemalist elitlerin Vilayat-ı Şarkiye hakkında hazırladıkları tetkik, seyahat, intihap ve teftiş raporları ile resmi yazışmaları referans alarak Vilayat-ı Şarkiye’nin tek partili yıllardaki etnik, demografik, idari, içtimai, siyasi, iktisadi, kültürel ve bürokratik fotoğrafını çekmeyi hedefliyor.

Diğer bir anlatımla kitap, raporlardan ve resmi yazışmalardan hareketle, Vilayat-ı Şarkiye’deki nüfusun etnik, dilsel, dinsel, mezhepsel ve teritoryal dağılımına; gayrimüslim nüfusun vilayetlerdeki yekûnuna ve raportörlerin deyimiyle bunun devlet için *tehlike* arz edip etmediğine; halkın siyasal temayüllerine ve Kemalist rejime bakışına; jandarma ve diğer yerel bürokratların halkla ilişkilerine ve en nihayetinde Kemalist elitlerin Cumhuriyet rejiminin *istikbali*yle ilgili söylemlerine yer veriyor. Aynı zamanda kitap, Cumhuriyet idaresinin halkı *devlete kalben bağlamak* için bölgede ulaşımdan nakliyata, bürokrasiden güvenliğe, tarımdan ticarete ve eğitimden kültüre dek geniş bir yelpazede aldığı/alınması gereken önlemleri ve toplumsal dönüşümü sağlamak için inşa edilen/edilmesi gereken kamu yatırımlarına odaklanıyor. Daha da mühimi kitap, Kemalist elitlerin *yönetmek için bilmek* amacıyla hazırladığı raporlardan hareketle Cumhuriyet’in Vilayat-ı Şarkiye ile ilgili *muhtariyet* ve *idare-i örfiye* dikotomisindeki tartışmalarını da gün yüzüne çıkarıyor.

Ercan Çağlayan’ın daha önce hiç temas edilmemiş arşiv belgelerini referans alarak akademik bir titizlikle hazırladığı Cumhuriyet’in Doğu’su: Devlet, Parti, Toplum adlı kitabı, modern Türkiye’nin dününü olduğu kadar bugününü de anlamak için önemli bir başvuru kaynağı.