Cezeri’nin Olağanu¨stu¨ Makineleri

Bundan 813 yıl önce, 1206’da, Diyarbakır Artuklu Sarayı’nda muhteşem bir mu¨hendislik kitabı yazıldı: Kitab’u¨l Hiyel. Kitabın yazarı, sarayın başmu¨hendisi Ebu’l İz El-Cezeri’ydi. Olağanu¨stu¨ makinelerin mucidi Cezeri; geçmişin bilgisi ile geleceği inşa eden bu¨yu¨k bir mu¨hendis, sanatçı, dâhi ve aydınlanma adamıydı. Anadolu, tarihinin en kaotik dönemlerinden birini yaşarken, Artuklular bir yanda Selçuklular ve Eyyubiler, diğer yanda Bizans ve Haçlılar arasında muazzam bir varlık mu¨cadelesi veriyorlardı. İşte böylesine zorlu bir dönemde, Artuklu sultanlarının sunduğu du¨zen içerisinde du¨nyanın ilk insansı robotlarını tasarlayan ve çalıştıran, şifresi Enigma’dan bile gu¨çlu¨ kilitler u¨reten, bugu¨n kullandığımız krank mili ve 4 zamanlı dişli mekanizmaları geliştiren Cezeri, mu¨hendisliği sanatla, bilimi hayatla buluşturdu.

Bu¨yu¨k mucidin dehasına yakışacak şekilde hazırlanan Cezeri’nin Olağanu¨stu¨ Makineleri: Herkes İçin Cezeri kitabı, Durmuş Çalışkan’ın 15 yıllık titiz çalışmasıyla, sadece mu¨hendislerin değil herkesin Cezeri’yi anlayabilmesi için yazdığı metinler ve çizdiği teknik resimlerle onun mu¨hendisliğini ve felsefesini renkli ve masalsı bir dille ortaya koyuyor.