Bilgi ve Aristoteles -Aristoteles Felsefesinde Bilginin Temellendirilmesi-

Bilgi, insanın varlıkla kurduğu ilişkinin en önemli biçimidir. İlkçağdan itibaren felsefenin mu¨him mevzularından birini oluşturmuştur ve hala da tartışılmaya veya açıklanmaya çalışılan bir olgudur. Şu¨pheden kurtulup kesinliğe ulaşma arzusu ve bu arzunun nasıl gerçekleşeceği, bilgide kesinliğin nasıl sağlanacağı soruları bilginin nasıl temellendirileceği sorusuyla ilişkilidir. Bu cevap varlıkla kuracağımız ilişkinin sıhhatini de belirleyecektir. Bu eser Aristoteles’in bilgi anlayışını ele almaktadır. Bilgi hakkında tartışılan temel problem ise bilginin nasıl temellendirildiğidir. Aristoteles’in konuyla ilgili göru¨şlerini açıklamadan önce Aristoteles öncesi felsefede Bilgi kuramının temel sorularına yönelik yaklaşımları ortaya koymaya çalıştık. Böylece Aristoteles’in anlayışı için bir çerçeve oluşturabileceğimizi du¨şu¨ndu¨k. Aristoteles, bilgiyi tu¨melin bilgisi olarak görmekte ve bir şeyi bilmenin onun nedenini bilmek olduğunu söylemektedir. Aristoteles bilimsel yöntem olarak tu¨mdengelimi kabul etmekte, zorunlu ve doğru öncu¨llerden kurallarına uyularak yapılan tu¨mdengelimin bize doğru bilgi vereceğini du¨şu¨nmektedir. Kendisinin kanıtlamalı bilgi dediği bu bilgi, zorunlu öncu¨ller u¨zerine inşa edilmektedir. Kanıtlamanın temeli olan tu¨mel ilkelere ulaşmanın yolu, Aristoteles’e göre duyusal algılamalara dayanan deneyim ve bu deneyim u¨zerine temellenen tu¨mevarımdır. Ruhun bir işlevi olması açısından bilme eylemi bu noktada ruhun yetileri olan duyumsama ve du¨şu¨nme u¨zerine temellendirilmektedir. Konuyla ilgili gözden kaçırılmaması gereken nokta şudur: Aristoteles’e göre bilgi tu¨melin bilgisi olmasına rağmen, onun varlık anlayışında gerçek varlık tu¨meller değil bireysel varlıklardır. Çalışmamızda bilgi problemini Aristoteles u¨zerinden ele almamızın sebebinin, onun etkisi sebebiyle olduğu kolaylıkla anlaşılabilir. Zira gerek İslam felsefesinin gerekse Batı felsefesinin anlaşılması ancak temellerinin anlaşılmasına bağlıdır. Bunun yanında Aristoteles’in bilgi ve bilimle ilgili fikirlerinin anlaşılması, özellikle çağdaş bilim felsefesindeki yaklaşımların klasik felsefeyle kıyaslanmasına olanak sağlayacaktır.