Altın Orda`nın Tarihi Coğrafyası

Altın Orda c¸alıs¸maları, Rus ve Sovyet tarih biliminin geleneksel bas¸lıklarından biridir. Altın Orda tarihine olan ilgi yalnızca go¨c¸ebe bir toplumun gelis¸im su¨reciyle degˆil, aynı zamanda c¸evresindeki yerles¸ik halklarla olan etkiles¸imine dair bir dizi problemin c¸o¨zu¨mu¨yle ilis¸kilidir. Uzun bir su¨re boyunca Altın Orda, c¸ok c¸es¸itli ve kalabalık nu¨fuslu genis¸ bir tarihî-cogˆrafi bo¨lgenin politik, sosyal ve ku¨ltu¨rel gelis¸iminde o¨zel ve as¸ırı reaksiyoner bir rol oynamıs¸tır.
Altın Orda ile ilgili bu konuların aydınlatılması amacını tas¸ıyan kitap, temel olarak politik tarihi^-cogˆrafya meselelerini ele almaktadır. Altın Orda’nın ekonomik cogˆrafyası hakkında yetkin bir ac¸ıklama ic¸in, 13-14. yu¨zyılların pek c¸ok sayıdaki yerles¸im yerinde daha derinlemesine arkeolojik c¸alıs¸maları gerekir. Bu yu¨zden de Altın Orda tarihinin bu konusuna, çalışmada asgari seviyede degˆinilmis¸tir.
Kronolojik olarak eser; Altın Orda’nın sadece politik tarihi açıdan degˆil, aynı zamanda devletin cogˆrafi olarak degˆerlendirilmesi ic¸in de bu¨yu¨k bir o¨neme sahip olan ve net olarak belirlenmis¸ iki tarihin arasındaki su¨reci kapsamaktadır. Bu iki tarihin ilki, Tuna ve I·rtis¸ arasındaki bozkırlarda iktidarın Cuci Ulusu’na ait oldugˆu, yeni Mogˆol devletinin olus¸maya bas¸ladıgˆı 1243 yılı iken; ikincisi ise c¸agˆdas¸ aras¸tırmacıların, Cengizogˆulları’nın askerî-politik doktrininin geçerliliğini kaybettiği ve bir du¨nya imparatorlugˆu yaratma fikirlerinin de artık c¸o¨ktu¨gˆu¨ne kani oldukları bir do¨nu¨m noktasını kars¸ılayan 1395 yılıdır. Bilhassa bu aralık, devletin ic¸ politika, ekonomi ve toplumsal yapı hususlarında ciddi do¨nu¨s¸u¨mlerinin izlerini tas¸ır.
Dr. Vadim Leonidovic¸ Egorov’un bu c¸alıs¸ması; kendisinin o¨gˆrencilik yıllarından itibaren katıldıgˆı arkeoloji seferlerine dayanmakla birlikte, gerek birinci dereceden kaynakların gerekse de bunları tahlil eden bas¸kaca c¸alıs¸maların metot, zihniyet ve yaklas¸ımlarına dair kritikler ic¸eren o¨zgu¨n bir aras¸tırmayı temsil etmektedir.