Edebiyat ve sinema, popülerliğini on yıllar boyunca kaybetmeyen öğretici, eğlendirici, geliştirici ve yaratıcı kültür-sanat hayatının olmazsa olmazıdır. Birbirini besleyen bu iki dal, elbette birbirlerine ilham da olmuştur. Tam da bu nedenle pek çok edebiyat eseri sinema perdesine uyarlanmıştır. Tüm bu on yıllarda en büyük ilgiyi gören kitaplar geçmişten günümüze uyanırken senaryolaştırılarak beyazperdeye aktarıldılar. Yazınsal bir eserin görsel bir esere dönüştürülmesi çok da kolay olmadığı için başarısız seyircisi tarafından pek ilgi göremeyen başarısız örneklere rastlandığı gibi kimi yapıtların sinema uyarlaması da diğerlerinin arasından sıyrılarak son derece başarılı olmuşlardır.
İşte tam da bu durum, blog yazımızın konusunu oluşturuyor. Zira, kitapseverler için severek okunduysa- bir kitabın beyazperdeye uyarlanması sancılı bir durum oluşturabilir. Okurun kafasında canlandırdığı karakterler, mekanlar ve olaylar, sinema salonunda karşısına çıkacak uyarlamanın yapıta en yakın şekilde ortaya konması ihtiyacını doğurmaktadır. Eğer öyleyse muazzam bir sinema şöleni yaşanır; öyle değilse de tarihi zor bir hayal kırıklığı kapıda beklemektedir. BKM Kitap olarak okurların hayal kırıklığını bertaraf etmek adına sinema perdesinin en başarılı 10 roman uyarlamasını bir araya getirdik. İyi seyirler dileriz.
Son derece etkileyici bir yapıtla listemize devam ediyoruz. Yahudi asıllı Polonyalı piyanist, Wladyslaw Szpilman’in kendi hayat hikayesini anlattığı Piyanist, Nazilerin geri çekilmesinden hemen sonra, 1946 yılında, yayınlanan bir kitap. Otobiyografi türünde olan bu eser, beyazperde uyarlamasıyla da birebir aynı etkiyi yaratmaktadır. 2002 yılında sinema izleyicisiyle buluşan yapıt, genç ve başarılı piyanist Wladyslaw Szpilman’nin 2. Dünya Savaşı’nda Varşova’dan kaçarak verdiği hayatta kalma mücadelesini ve yaşadığı trajik günleri anlatıyor. En iyi biyografi filmlerinden biri olan Piyanist, Roman Polanski‘nin yönetmenliğinde ve başarılı oyuncu Adrien Brody’nin başrolde yer almasıyla sinemaseverlerden de tam not aldı. Filmin IMDb puanı ise 8,5 olarak belirlendi.
Sarsıcı edebiyat yapıtlarından biri olan Yeşil Yol, Stephen King’in en sevilen romanlarından biri. Bir seri romanı olan Yeşil Yol’un ilk kitabı 1996 yılında yayınlandı. Korku ve gerilim türünde olan eser, olay örgüsü, etkileyici roman kişileri ve diliyle akıllarda yer etti. Could Mountain Hapishanesinin E bloğunda geçen hikayede, dev cüsseli ama çocuk kalpli John Coffey’in duygusal anlarına tanıklık eden okurlar çarpıcı gelişmelerle adeta duvara çarpıyorlar. Hapishane gardiyanı Paul’ün ağzından anlatılan hikaye, Stephen King’in kalemiyle büyüleyici hale geliyor. Kitap, 1999 yılında gösterime giren film uyarlamasıyla da aynı etkiyi yaratıyor. Yönetmen Frank Darabont tarafından çekilen filmde başrolleri Michael Clarke Duncan ve Tom Hanks paylaşıyor. IMDb puanı 8,5 olan sinema eseri, izleyenleri tıpkı okurlar gibi gözyaşına boğuyor.
F. Scott Fitzgerald - Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi
ABD’li yazar F. Scott Fitzgerald tarafından kaleme alınan Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi, 80 sayfadan oluşan kısa bir öykü kitabı aslında. Bu öykü kitabından çıkan sinema uyarlaması ise yaklaşık 3 saat sürüyor. Muhteşem Gatsby kitabı ile adından söz ettiren Fitzgerald’ın filme uyarlanan ünlü bu diğer eseri 1921 yılında yayınlanırken sinemaya 2008 yılında taşındı. 7,8 IMDb puanı olan ABD yapımı filmin başrolünde Brad Pitt ve Cate Blanchett gibi dev isimler yer alıyor. En iyi film dalında Oscar’a aday gösterilen yapıt, ünlü yönetmen David Fincher tarafından çekildi. Sıra dışı bir öyküye sahip eserde, Benjamin Button yaşlı bir adamın görünümüyle doğar ve yıllar geçerken gençleşmeye başlar. Hayatının aşkı içinse zaman herkesinki gibi akmaktadır.
Belki de sinema uyarlaması en iyi olan yazılı eserlerden biri Guguk Kuşu’dur. Eser, 1975 ABD yapımı bir film olarak yönetmen Milos Forman tarafından uyarlanmıştır. 1962'de Ken Kesey tarafından yazılan aynı isimli roman, bir akıl hastanesinde ve orada yaşayan hastalar arasında geçmektedir. Guguk Kuşu, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
Thomas Harris - Kuzuların Sessizliği
Tüyler ürpertici eser Kuzuların Sessizliği ise, yazar Thomas Harris'in aynı adlı romanından beyaz perdeye aktarıldı. Yönetmenliğini Jonathan Demme'nin yaptığı film, 1991 yapımı psikolojik gerilim türüyle izleyicilerle buluşunca adeta yer yerinden oynadı. 1992 yılında 7 dalda Oscar'a aday olan film, yönetmenine ve başrol oyuncularına ödül kazandırdığı gibi en iyi film ve en iyi senaryo uyarlaması dalında da ödüle layık görüldü. Bu sayede filmin başrol oyuncularından Jodie Foster, henüz 30 yaşına gelmeden iki Oscar kazanan nadir oyunculardan biri oldu. Anthony Hopkins ise, bu filmdeki toplam 16 dakikalık performansıyla en iyi erkek oyuncu Oscar'ını kazandı. Film ayrıca en iyi film Oscar’ını alan tek gerilim-korku filmidir.
Diana Wynne Jones - Yürüyen Şato
Listemize sıra dışı bir kitap ve film ile devam edelim. Howl'un Yürüyen Şatosu, Hayao Miyazaki tarafından yönetilen Diana Wynne Jones'un aynı adlı kitabından uyarlanan Studio Ghibli yapımı bir Japon animasyon (anime) filmdir. Animasyon filmi olarak son derece büyük ilgi gören film, kitap kadar beğeni kazanan bir eser oldu. Filmin ilk gösterimi 2004’te Venedik Film Festivali'nde gerçekleşti. Film ayrıca, yaklaşık olarak 232 milyon dolar kazancıyla finansal açıdan en başarılı Japon filmlerinden biri oldu.
Jeffrey Eugenides - Bakir İntiharlar
21. yüzyılın okunması gereken 100 yazarından biri ilan edilen Jeffrey Eugenides, çok satan eseri Middlesex romanından sonra çok konuşulan eseri Bakir İntiharlar ile gündeme geldi ve bir defa daha çok okundu. Bir grup çocuğun komşuları olan beş kızla dostlukları sayesinde hem kendi cinselliklerini, hem de kadınlığın gizemlerini keşfetme hikayesini anlatan roman, 34 dilde yayımlandı. Sofia Coppola tarafından beyaz perdeye de aktarılan Bakir İntiharlar bir modern klasik olarak Pulitzer Edebiyat Ödüllü yazar Eugenides'in hem ilk romanı hem de sinemaya uyarlanan ilk eseri oldu.
Margaret Mitchell - Rüzgar Gibi Geçti
Bir kült eser ile devam edelim: Rüzgâr Gibi Geçti. ABD’li yazar Margaret Mitchell'ın 1936 tarihinde ilk basımı yapılmış Batı edebiyatının dünyaca ünlü romanı, Amerikan iç savaşı döneminde geçen bir aşk hikayesini anlatıyor. Eser, savaşın zorluklarına göğüs geren karakterlerin aşk, gurur ve hayat şartları örgüsüyle yazılan romantik bir çerçevede süregeliyor. Aynı isimle 1939 yılında sinemaya uyarlanan eser, Türkiye sinema tarihinde en çok bilet satış rakamına sahip filmi olarak da biliniyor. Kitap ayrıca, “20. Yüzyılın En Popüler Romanı Pulitzer Ödülünü” kazanmıştır.
Cormac McCarthy - İhtiyarlara Yer Yok
Dünya okurlarınca sevilerek okunan ve halen satan eserler arasında yer alan İhtiyarlara Yer Yok, Cormac McCarthy'in aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış 2007 yapımı bie film. İlk olarak Cannes Film Festivali'nde seyirciyle buluşan eser, ABD'de de uzun süre gösterimde kalarak sinemaseverlerce tam not aldı. 4 dalda Altın Küre'ye aday gösterilen film, sinema otoriterleri tarafından orijinal eserine sadık kalması ve güçlü anlatımıyla övgü topladı.
Herkesin bildiği bir eserle listemize son veriyoruz. Halen okumayanlar ve izlemeyenler için tekrarlayalım: Mario Puzo'nun yazdığı aynı adlı romandan uyarlanan, Francis Ford Coppola'nın yönettiği, Marlon Brando ve Al Pacino'nun başrollerini paylaştığı film, bir sinema klasiği haline geldi. Filmde ayrıca yardımcı rollerde James Caan, Robert Duvall, Diane Keaton, John Cazale gibi dev isimler de dikkat çekiyor. Ünlü eserin hikâyesi, İkinci Dünya Savaşı'nın bittiği yıl olan 1945'te başlıyor ve 10 yıllık bir dönemi kapsıyor. Film En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu (Marlon Brando) ve En İyi Uyarlama Senaryo (Francis Ford Coppola, Mario Puzo) dallarında Oscar kazanmıştır.
