BKM Kitap, bu defa İstanbul’un tarihini anlatan kitaplarla karşınızda. Önemli yazarların ve araştırmacıların İstanbul’u bir kentten öte adeta canlı bir varlık gibi ele aldığı, yüzlerce yıllık tarihinde halen ilk günkü enerjisiyle asırlara meydan okuduğu vurgulayan yaşayışıyla incelediği kitaplardan oluşan yeni bir okuma listesi hazırladık kitap ve İstanbul severler için. Her biri birbirinden değerli ve okuması keyifli 10 eser işte burada:
Beş Şehir - Ahmet Hamdi Tanpınar
Beş Şehir'in asıl konusu hayatımızda kaybolan şeylerin ardından duyulan üzüntü ile yeniye karşı beslenen merak olarak kabul edilir. Türk edebiyatının usta yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yaşadığı, içinden geçtiği ve yazmaya değer gördüğü beş güzel şehirden biri de İstanbul’dur. Beş Şehir, kitabı İstanbul’un en iyi anlatıcılarından biri kabul edilen Tanpınar ile okumaya değer bir eserdir. ”Şehirler, benim hayatımın tesadüfleridir” diyen usta kalem, İstanbul’un tarihine tanıklık etmenin de verdiği ilhamla bizi yarım yüzyıl öncesine götürüyor, bazen zamanın kapısını daha da gerilere doğru açmayı etkileyici anlatımıyla başarıyor.
Galata, Pera, Beyoğlu: Bir Biyografi - Brendan John Freely
1960 yılından itibaren Boğaziçi Üniversitesi’nde astronomi ve tarih dersleri vermiş akademisyen John Freely’nin bu kitabı; hem bir biyografi, hem bir gezi kitabı niteliği taşırken otoritelerce ise bir tarihi kaynak olarak kabul ediliyor. İstanbul’a dair kitapların hep Tarihi Yarımada’ya odaklandığından şikayet eden yazar; Galata, Pera ve Beyoğlu’nu mafyasından fahişelerine, bankerlerinden sosyetesine İstanbul’u farklı katmanlarıyla inceliyor.
Şehrin Sesleri İstanbul’dan İnsan Manzaraları - Bernard Bouwman
Şehrin seslerini dinleyen ve insanlarıyla tanışan bir diğer yabancı ise Bouwman. Tam bir İstanbul kaşifi olan Bouwman, İstanbul’u yabancı bir gözle hem tarihsel hem de sanatsal açıdan çözümlüyor, insanlarını günlük yaşamın içinde birer tarihi obje olarak değerlendiriyor. Bu değerlendirme, İstanbul’u ve insanlarını yücelten ve diğer ülke vatandaşlarınca da keşfedilmeye cazip kılan bir yaklaşım olarak kitapta yerini alıyor. Yazar “Birçok Türk dostuma da daha meraklı olmalarını önermek istiyorum. Ait olduğunuz gruptan dışarı çıkın, kendinizden tamamen farklı kişilerle görüşün, kim bilir neler keşfedeceksiniz” diyor.
Taksim’den Tünel’e Adım Adım Beyoğlu - Turgay Tuna
Zamanının çoğunu İstiklal Caddesi ve çevresindeki sokaklarda geçirenlerden ve İstiklal Caddesi’nin, çok değil 5-10 yıl önceki halini özleyenlerdenseniz bu kitap size ilaç gibi gelecek, sizi alıp farklı dönemlere götürecek. Kitabın bir sayfasında kendinizi Osmanlı Dönemi’nde, bir sayfasında 60’lı yıllarda, bir sayfasında ise 90’lı yıllarda bulacaksınız. Taksim Meydanı’ndan Tünel’e kadar yapılan yarım saatlik bir yürüyüşte karşınıza çıkabilecek her türlü binanın ne binası olduğu konusunda sizi aydınlatmakla kalmayacak “Taksim’den Tünel’e Adım Adım Beyoğlu”, aynı zamanda artık orada olmayan binaları da hayal etmenizi sağlayacak.
Efsaneler Kenti İstanbul - Refik Durbaş
Geçtiğimiz yıllarda yaşama veda eden usta yazar Refik Durbaş’ın her yaştan okurun ilgisini çekecek bu kitabında şehrin çok sayıda efsanesi yer alıyor. Kurulduğu tarih öncesi yıllardan günümüze kadar farklı efsane ve söylencelerle renklenen İstanbul; Bizans’taki su kaynaklarıyla ilgili efsanelerden, İstanbul’un fethi sırasında gerçekleşen olağanüstü olaylara, tılsımlardan kehanetlere birçok merak uyandıran hikâye ile dolu. Üstelik hepsi bu kitapta Burcu Yılmaz’ın çizimleri ve resimleriyle daha da ilgi çekici hale geliyor. Siz de yaşamın efsaneler ve mitlerle daha da renklendiğine inananlardansanız İstanbul’un tarihini bir de bu pencereden bakarak okumanızı öneririz.
İstanbul Hatıralar ve Şehir – Orhan Pamuk
Türk edebiyatının yaşayan usta kalemi Orhan Pamuk’u Nobel Edebiyatı Ödülü’ne götüren eseri İstanbul’u anlatıyorsa, bu listemize koymadan geçemezdik biz de. İstanbul'da, hayatının ilk yirmi iki senesini bir büyüme ve olgunlaşma romanına dönüştüren yazar kitabının adından da anlaşılacağı gibi hatıraları ve İstanbul şehri hakkında bir eser ortaya koyuyor. Yazarın çocukluğu ve ilk gençliğinin hikâyesi ve aile tarihiyle İstanbul'un bir imparatorluk başkentinden 20. yüzyıl başlarında yıkıntılarla ve hüzünle dolu bir şehre dönüşmesinin hikayesi olan İstanbul - Hatıralar ve Şehir, yalnızca Pamuk'un bir İstanbul yazarı olarak ününü sağlamlaştıran kitabı değil, aynı zamanda tüm dünya edebiyatında bir şehrin ruhu hakkında yazılmış en derin kitaplardan biri.
İstanbul’da Yaşama Sanatı - Haluk Dursun
İstanbul’da yaşamak sizce de icrası zor bir sanat değil mi? Tarih boyunca imparatorluklara ev sahipliği yapmış, doğası ve kültürüyle her ziyaretçisini şaşırtan bu şehirde yaşamak gerçekten de belli yetenekler, kıvrak bir zeka, biraz da sabır gerektiriyor. İşte bu kitap, “ele geçmezse eğer sevdiğimiz, çare ne; eldekini sevmeliyiz” diyor ve sizleri İstanbul’u olduğu gibi tanımaya, yeniden keşfetmeye, bu sanatın inceliklerini öğrenmeye davet ediyor.
Yazarların İstanbul’u - Kolektif
İstanbul’u İstanbullu yazarların sözcükleriyle okumak en iyisi diye düşündük ve bu kitabı da listemize ekledik. Siz de merak etmez misiniz acaba İstanbullu yazarlar, İstanbul ile ilgili neler demişler? Farklı tür ve alanlarda eserler vermiş usta kalemler bu kolektif çalışmada bir araya geliyor ve İstanbul’u kendi gözlerinden anlatıyor: İlber Ortaylı, Sunay Akın, Ahmet Ümit, Buket Uzuner, Emre Kongar, Ara Güler, Çetin Altan, Aydın Boysan, Muazzez İlmiye Çığ ve Hıfzı Topuz bunlardan sadece bu yazarlardan birkaçı olarak sayılabilir.
İstanbul Kıyıları – Ahmet Can Uysal
İstanbul denince ilk akla gelen yer, Boğaziçi’dir. Tarih boyunca medeniyetin ve kültürün merkezi olmuş İstanbul’a adeta bir kişilik kazandıran Boğaziçi, Bizans döneminden sonra Fatih Sultan Mehmed ile adeta en değerli mimari yapılarını vermeye başlamış, bu tüm bir Osmanlı İmparatorluğu boyunca sürmüştür. Yangınlar, depremler, deniz kazaları gölgesinde yaşamını sürdüren yalı, köşk ve kasırlar, 19. yüzyılın başına doğru dönem padişahları 3. Selim ve Sultan 2. Mahmud’un emriyle defterlere kaydedilmiştir. Bostancıbaşı Ağa, padişaha yanlış bilgi vermemek için Bostancıbaşı Defterlerini tanzim etmiş ve Tophane’den başlayan yolculuk Rumeli Kavak’ına kadar süren yalı, hane, cami, çeşme ve boş arsaların kayıtları tutulmaya başlanmıştır. Kitaba konu olan araştırma, işte bu defterlerin günümüz Türkçesine çevrilmesi ile birlikte Boğaziçi’nin her semtine dair kısa bir tarihsel anlatıdan sonra her semt için defterlere bakarak müslümanlara ve gayrımüslimlere ait yapıların sayısal karşılıkları ile aktarılmasından yola çıkılarak hazırlanmıştır. İstanbul Kıyıları, mevcut harita ve görsel malzemeler ile Boğaziçi hikâyesini meraklı okurlarına sunuyor.
İstanbul Anıları – Hagop Mıntzuri
Usta öykücü Hagop Mıntzuri’nin 1897-1940 yıllarını kapsayan İstanbul anıları, imparatorluğun son yıllarından Cumhuriyet’in başlangıcına uzanan, İstanbul’un çoktan mazi olmuş dönemine tanıklık ediyor. İstanbul’a fırıncılık yapmaya gelen çocuk yaştaki Mıntzuri, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki günlük yaşamı, Beşiktaş ve Hisar’daki fırınlarının etrafındaki Türk, Ermeni, Makedon, Rum, Arnavut esnafı, Cuma Selamlığı’nda gördüğü padişahları, ekmek vermeye gittiği haremli selamlıklı köşkleri, Galata’yı, Pera’yı, Boğaz’ı ve o hattaki semtleri anlatıyor. École Français, Getronagan ve Robert Kolej gibi okullarda okuyan Mıntzuri’nin okula gidip gelirken veya sınıf arkadaşlarıyla yaşadığı maceralar ise 20. yüzyılın başlarında İstanbul’da çocuk olmaya dair naif bir hikâye sunuyor.
