En İyi 10 Sosyoloji Kitabı
Son yıllarda bireyselliğin ön plana çıkartıldığı reklamlar, kişisel gelişim söyleşileri, tüketim alışkanlıkları ve diğer tüm algı mekanizmalarına rağmen bir toplum içinde varız ve bir toplumun içinde birey olabilir ancak. Etkileşimsiz bir hayat mümkün değil, çünkü Dünya adı verilen bu gezegende yaklaşık 8 milyar insan yaşıyor. 2050 yılında bu rakamın 10 milyar olacağıysa şimdiden öngörülüyor. Yani insan nüfusu hızla artarken insan türünün ortalama yaşam ömrü 80-90 yaş olarak belirleniyor.
Bireysellik tek başına iyi ya da kötü olmadığı gibi ihtiyacımız olan toplumsallık da tek başına iyi ya da kötü değil. Bireyler toplumu oluşturur ve toplum olmanın olumlu ve olumsuz yönleri vardır. Elbette her kavram gibi özenle analiz edilip toplumbilimciler ve/veya toplum mimarları tarafından tüm yönleriyle ele alınıyor. Toplum olmanın önemi, küreselleşen ve “global bir köy” unvanını kazanan Dünya için ne kadar önemli artık anladık. Dünyanın herhangi bir yerinde patlak veren terör saldırısı ya da ekonomik kriz kadar, virüs salgını veya toplumsal gösteri gezegenin tüm ülkelerinde de etkisini gösteriyor. Haber bültenlerini bireysel olaylar kadar toplumsal olaylar da süslüyor.
Toplumu en az iki kişi oluşturuyor diye düşünecek olursak toplumbilim, diğer adıyla sosyoloji, evimizden iş yerimize, mahallemizden ülkemize geniş bir alanı kapsıyor ve toplumu oluşturan bireyler olarak bizi doğrudan etkiliyor. Kim bilir belki bir gün gelip başka gezegenlerde de yaşam oluşturulunca Dünya’dan Mars ya da Ay’a toplumlar, gezegen veya uzay yaşamını etkiliyor olacak! BKM Kitap Blog, okuma tutkunları için bu alana ve dolayısıyla kendi yaşamını etkileyecek geçmiş, şimdi ve gelecek dönemlerle ilgili tüm olaylara ışık tutacak sosyoloji kitaplarını bir araya getirdi. Bu seçkiyi okumak işyerindeki günlük gelişmelerden ülke olaylarına kadar geniş bir yelpazede bakış açınıza büyük bir pencere daha açacak.
Sosyolojik Düşünmek – Zygmunt Bauman
Sosyolojik Düşünmek, herkesin sosyolojinin anlamı ve işlevi, sosyolojide değişik tarzlar ve yaklaşımlar üzerine bilgilenmesini sağlayacak önemli bir kaynak olarak ilk okumanız gereken eser diyebiliriz. Ünlü düşünür, yazar ve sosyolog Bauman, birey olma ile toplum içinde var olma arasındaki birleşen ve ayrışan yönleri bu eserinde ele alıyor. Toplumların ya da genel olarak insan gruplarının kendini ve karşıtını tanımlaması, birey ile grup, doğa ile kültür, millet ile devlet, birliktelik ile ayrılık, bireysel varlığını koruma ile ahlaki yükümlülük arasındaki çatışmalar gibi konular kitapta son derece anlaşılır bir dille inceliyor.
21. Yüzyıl için 21 Ders – Yuval Noah Harari
21. yüzyılın en çok ses getiren düşünürlerinden Yuval Noah Harari, Sapiens ve Homo Deus’tan sonra çarpıcı öngörüleriyle insanlığın peşinde olduklarını ve bunun için göze aldığı yolculuğu konu ediniyor. Bu kitap, doğrudan bir sosyoloji kitabı olmasa da birey üzerinden toplumu anlamak için ilgi uyandıran bilgiler içeriyor. 21. Yüzyıl İçin 21 Ders, bu yüzyılın eşi benzeri görülmemiş teknolojik ve ekonomik kırılmalarıyla ve yaşanan aralıksız değişimlerle başa çıkabilmek için önemli soruları tartışmaya açıyor adeta. Düşünür, akademisyen, araştırmacı ve yazar Harari, en temel soruları, her biri birbirinden derinlikli 21 bölümde ele alırken, daha önceki kitaplarında ortaya koyduğu fikirlere dayanarak siyasi, teknolojik, toplumsal ve varoluşsal zorluklara açıklık getiriyor.
Toplumsal Sınıfların Psikolojisi – Maurice Halbwachs
Kolektif Bellek adlı çalışmanın yazarı Maurice Halbwachs’ın sosyolojik ve psikolojik perspektifleri harmanladığı bir başka önemli çalışması karşınızda. Bu çalışmasında Halbwachs, okurunu toplumsal dünyanın içinde bilimsel bir geziye davet ediyor. Kitapta farklı beşerî gruplar ele alınırken “bu topluluklar içinde hangi kolektif temsillerin hâkim olduğu, kuvvetlerinin ve yayılma alanları ile sınırlarının ne olduğu” anlaşılmaya çalışılıyor.
Milletin Mimarisi – Bülent Batuman
Milletin Mimarisi, Türkiye’nin son yirmi yıldaki dönüşümünü analiz ediyor. Batuman, bu günümüz çerçevesinde ne tip mekânsal stratejilere başvurulduğuna ve hangi kentsel biçimlerin üretildiğine odaklandığı kitabında, yapılı çevrenin toplumsalın kurucu unsurlarından biri olduğu öncülünden hareketle, siyasetin mekânsal inşasını ortaya koymaya çalışıyor. Kentte yerleşik olan ve mekânsal biçim ve ölçeklerle tanımlanan talep, çelişki ve mücadeleleri anlamak için, mekânsal ile toplumsal arasındaki etkileşimleri dikkatle analiz ediyor.
Demokrasinin Sosyolojisi - Ali Yaşar Sarıbay
Demokrasi kavramı, her dönem tüm dünyada tartışılan bir toplum meselesi olarak her daim gündemdeki yerini alıyor. Demokratikleşme tartışmalarının bir adım ötesine geçen bu kitap, Türkiye'de demokrasi olgusunun, paradokslarından bağımsız olarak ele alınmasına dikkat çekmektedir. Bu husus, hem teorik düzeyde demokrasi kavramlaştırmamızı, hem pratikte demokrasiyi hayata geçirmemizi sorunlu kılmaktadır. Türk Siyaset Bilimci ve Sosyolog Ali Yaşar Sarıbay, Türkiye'nin içinde bulunduğu siyasi gündemden yola çıkarak "Demokrasinin Sosyolojisi"ni derinlemesine bir bakış açısıyla irdeliyor.
Sosyoloji Tarihi – Claude Giraud
Toplumbiliminin biraz daha derinine inmek için listemize bu kitabı da ekledik. Sosyolojik düşüncenin ortaya çıkışı ve gelişerek bir disiplin halini almasıyla, sosyoloji tarihinin oluşturulması için toplumsal sorgulama, gerçeği öğrenme ve anlamlandırmanın geçirdiği evrimi incelemek gereklidir. Sosyoloji tarihinin oluşturulması, bilimsel bir topluluk olarak sosyal yapı kavramının tarihinin araştırılmasına dayanır. Bu kitapta, düşünce kavramlarının ve okullarının ortaya çıkışı mercek altına alınarak Émile Durkheim ve Max Weber’den çağdaş araştırmacılara kadar sosyologların gözünden kültür kavramı ele alınıyor ve okuyucuya bu disiplin ana hatlarıyla aktarılıyor.
Kitle Psikolojisi ve Ego Analizi – Sigmund Freud
Bireyin davranışları ve düşünceleri üzerinden topluma (kitleye) bakışı sağlayan bu eser, bireysel psikolojisi ile kütle psikolojisini birlikte ele alıyor. Özellikle sosyal medyanın hayatımıza girdikten sonra toplumun bireyi beğenmesi (yani like’laması) ya da sosyal linç olgusunun vardığı dereceleri düşünecek olursak oldukça faydalı bir kitap diyebiliriz. Psikanalizin kurucusu Freud, eserinde bireyi ve toplumu ahlaki değerlerle birlikte çözümlüyor.
Kitle ve İktidar – Elias Canetti
Canetti bu kitabında "kitle" ve "iktidar"ın birbirlerini nasıl etkilendiğine ışık tutuyor. Sosyoloji, antropoloji, psikoloji gibi disiplinleri bir araya getiren yazar, insanlar arasında "emir" ve "itaat" ilişkisinin nasıl biçimlenerek saldırganlık mekanizmalarına dönüştüğünü anlatıyor. Dünyadaki gelişmeleri daha anlaşılır kılmak için bile okumaya değer bu kapsamlı eser, Canetti’nin 30 yıllık çalışmalarının bir ürünü olarak kitaplığınızda yer alacak.
Rousseau ve Toplum Sözleşmesi – Emile Durkheim
Toplum bilimi denince ilk akla gelen sosyolog, Emile Durkheim’dir. Sosyolojinin kurucularından kabul edilen Durkheim, aydınlanmacı modern siyaset felsefesinin kurucularından Rousseau’yu ele aldığı bu kitapta, modern Batılı toplumlarda eğitim aracılığıyla yükseltilecek bilincin ne kadar önemli olduğunun altı çiziliyor. Rousseau’yu sosyolojinin öncülerinden biri olarak gören Durkheim, düşünür hakkında uzun bir makale kaleme almıştı. Ona göre Rousseau, doğal bir varlık olarak insanın ancak toplum içerisinde beşeri bir varlığa dönüştüğünü çok önceden anlamış ve bize anlatmaya çalışmıştı.
Kültür ve Toplum – Raymond Williams
Listemizin sonunda çok sevilen bir eserle gelmek istedik. Coleridge’den John Stuart Mill’e, Matthew Arnold’dan William Morris, John Ruskin ve Oscar Wilde’a kadar kırktan fazla düşünür ve edebiyatçının eserlerinin incelendiği bu kitap, adeta kültür kavramının toplumsal evrimini gözler önüne seriyor. Sanayi Devrimi’nin yol açtığı makineleşme, işbölümü, yabancılaşma gibi süreçler karşısında sanatın toplumla ilişkisine dair fikirler de değiştiğine vurgu yapıyor. Toplum kavramının ne kadar etkin olduğunu kültür üzerinden ispatlayan eser, değişimlerle birlikte toplumsal yapıda olup bitenlere dikkatleri çekiyor.
