BKM Kitap olarak Türkiye’nin gıpta ile hatırlanan bir kuşağının, 78’lilerin, ellerinden düşürmedikleri kitapları sizin için sıraladık. Geçmişe hasret ve saygıyla…
Yeraltından Notlar – Fyodor Mihayloviç
Edebiyat, felsefe ve sanat… Hepsini etkileyecek kadar ve bu etkiden hareketle yeni yapıtlar verecek kadar güçlü bir eserle listemize başlıyoruz. Dostoyevski'nin Gogol etkisinden kurtularak kendi sesiyle verdiği ilk büyük yapıt olarak kabul edilen Yeraltından Notlar, 78 Kuşağı’nın en çok okuduğu Rus klasiği desek, abartmış olmayız. Avrupa'daki büyük varoluşçu edebiyatı müjdeleyen roman, okuruna "yeraltı" diye adlandırdığı bir ruh halinden sesleniyor ve içsel bir yolculuğun karanlık sularına götürüyor. Kahramanın uzun, çılgınca söylevleriyle daha da çekici olan kitap, tam bir başyapıt.
Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı – Bilge karasu
Hazır edebiyat ve felsefe demişken, bu ikisini inanılmaz bir incelik üslubuyla tek potada eriten yazar Bilge Karasu’nun başyapıtına da değinelim. Bir keşişin kendi kendine sorduğu sorulardan hareketle şekillenen uzun hikaye, "Ada" ve "Tepe" öykülerinden oluşuyor. Dönemin okurları gibi, bu yüzyılın okurları da severek okuyor bu başyapıtı.
Bir Düğün Gecesi – Adalet Ağaoğlu
Tüm edebiyat otoritelerince övgüler alan bir roman ile devam ediyoruz. Bir Düğün Gecesi. Adalet Ağaoğlu gibi imrenilesi üslupla kaleme alınan eser, “aydınların iç dünyasına açılan pencere” olarak tarif ediliyor, kitap kurtlarının “iyi edebiyat” anlayışıyla satın aldığı eserler arasında yerini alıyor.
Yaşlı Adam ve Deniz – Ernest Hemingway
Çok sevilen yazar ve müzisyen Zülfü Livaneli’nin en sevdiği romanlardan biri olarak söz ettiği Yaşlı Adam ve Deniz, nice roman yazarına ve edebiyat tutkununa ilham oldu. 78 Kuşağı’nın elinden düşürmediği eserlerden biri olan Yaşlı Adam ve Deniz, Hemingway’in de dünyaca tanınmasını sağladı. Eser, yaşlı bir Kübalı balıkçının açık denizde Gulf Stream'e kapılmış olarak dev bir kılıçbalığıyla olan can yakıcı mücadelesini son derece sade ve kuvvetli kelimelerle anlatıyor.
Hakkari’de Bir Mevsim – Ferit Edgü
Yazı ve edebiyat atölyelerinin olmazsa olmaz eseri, Hakkari’de Bir Mevsim, 78 Kuşağı’nın da severek okuduğu bir kitaptı. Ferit Edgü’nün gerçek bir yaşamı,bir roman yaşamına çevirip öyle etkileyici bilinç akışı örnekleriyle süslüyor ki onun kalemine hayran olmamak mümkün değil. Otoritelerce gerçekçi ve şaşırtıcı bir roman olarak kabul edilen eser, sizi de derinden etkileyecek.
Çocukluğun Soğuk Geceleri – Tezer Özlü
Türk edebiyatının melankolik prensesi Tezer Özlü, kendine özgü üslubuyla kaleme aldığı eserlerinde belki de kendinden en çok belirgin izleri bu kitabına yansıtmıştı. Tezer Özlü'nün bu ilk romanı, yaşamın yalnızca başlangıcını oluşturmakla kalmayan, sürekli dönülen, belki de hiç çıkılamayan çocukluğu yansıtıyor.
Doğanın Diyalektiği – Friedrich Engels
Alman filozof Friedrich Engels tarafından yazılan fakat tamamlanamayan ünlü eser, marksizmin temel prensiplerini ele alıyor. Dönemin tansiyonunu düşünecek olursak garip gelmeyen ama kitabı okuduğunuzda “ne alaka” dedirten bir bakış açısıyla “yasaklı kitaplar” listesine de alınan eser, aslında sadece “doğa” hakkında. 12 Eylül Darbesi’nden sonra Türkiye’de toplatılan bu eser gerçekte bir bilim kitabı. Karl Marx’ın Kapital adlı eseriyle aynı tarihlerde kaleme alınan kitap, üstelik bir yönüyle de mizahî bir dile sahip. Eser, Engels’in geniş çaptaki araştırmasının ürünü olarak bilim, felsefe, ekonomi ve toplumsal alandaki gelişmeleri yorumluyor. Ama hiç de öyle tehlike(!) arz edecek bir yönüyle değil. Zamane işte…
Felsefe’nin Temel İlkeleri – Georges Politzer
Felsefe ile devam ediyoruz. Malum, aydınlık bir kuşak edebiyat kadar felsefe ile de yakından ilgili olmalıdır, ki 78 Kuşağı, bunun en iyi örneklerinden biri. Daha önceki blog yazımızda da yer verdiğimiz bu eser, bir temel yapıt olarak 68 Kuşağı üyesi okurların da kütüphanelerinde yer alıyordu. Tabii ki felsefe ile ilgili okuma yapmak isteyen, bir “ilk adım” için kitap arayışında olan okurlara bu temel yapıtı öneririz.
Bir Genç Kızın Anıları – Simone De Beauvoir
Varoluşçu Feminizm akımının kurucusu ve öncüsü Fransız filozof ve yazar Simone De Beauvoir’ın en çok okunan eserlerinden biri de Bir Genç Kızın Anıları, özellikle 78 Kuşağı’nın genç kadın okurlarının ellerinden düşmüyordu. Bugünkü Kadın Hareketi’nin temellerinin atıldığı, kadın hakları ile ilgili farkındalığın oluştuğu ilk yıllar işte bu aydınlık kuşağı bu konuda yaktığı okuma ateşi ile start aldı. Bugünlere kadar ulaştı… Bizler de bizden sonraki kuşaklara bu ateşi taşıyacak 21. yüzyılın daha eşit ve medeni bir dünyada yaşanmasını sağlayacağız.
Bir Sürgünün Anıları – Aziz Nesin
Sürgünlük nedir? En iyi bilenlerden biri de Aziz Nesin’dir. Onun eleştirel kara mizahlı sivri kalemi ne canlar yaktı da Bursa dahil Türkiye’nin farklı şehirlerine sürgün yedi. Sürgün yıllarını yine kendine özgü üslubuyla kaleme alan Aziz Nesin, adeta tarihe not bırakan bir eserle kendi dönemine tanıklık edilmesini sağlıyor. Zamane gençleri de Aziz Nesin gibi ayrıcalık sahibi usta kalemin eserlerini ellerinden düşürmüyorlardı tabii.
Edebiyatımızın sessiz ama etkin ismi Yusuf Atılgan’ın Türk sineması perdesine ve tiyatro sahnesine de aktarılan eseriyle devam ediyoruz listemize. Çağdaş edebiyatımızın en ünlü kişilerinden biri olan Zebercet, Anayurt Oteli’nin kahramanı. Zebercet, yaşamını günlük yaşamın gerektirdiği en basit işlevlere odaklamış biri. Görünüşüyle son derece gerçek, basit ve sıradan. Ama içimizde bıraktığı etki öyle değil. Karşınızda; bir memleket portresi, bir mizaç tarifi var.
Pek çok yazarın okuduğu ilk Sevgi Soysal kitaplarından biri de Şafak’tır. Soysal, kendi döneminin çalkantılı siyasi ve toplumsal hayatına adın bir kadın olarak sessiz kalmaz. Bu elbette ki dönemin otoriteleri tarafından cezasız da kalmaz. Kendini sadece dönemin tanıklarından biri olarak tariflendirse de bu onu 12 Mart’ta sanık sandalyesine oturtulmaktan alıkoyamadı. İşte Şafak adlı eseri de Soysal’ın bu tanıklığın, gerçekçi olduğu kadar şiirsel bir hikâyesi. Baskınlara, sorgu ve işkenceye karşı insanın sesini duyurduğu için bir kuşağa Sevgi Soysal’ı sevdiren bu roman, hem bir döneme tanıklık eden hem de bireysel tepkileri tüm karmaşıklığıyla yansıtan bir edebiyat başyapıtı olarak hâlâ güncelliğini korumakta ve ilham olmaktadır.
Aşksız olmaz tabii ki. Aydınlığın bir yüzü de aşk değil midir zaten? Yine de dönemden pek uzaklaşmadan ve o yılların ev hanımlarının Kerime Nadir eserlerine olan tutkusuna bir selam göndererek listemizin son kitabına gelelim: Aşk Hikayeleri. Erich Segal gibi dünyaca ünlü bir yazarın eseri olmasının yanı sıra etkileyici bir kitap da: Harvard’lı zengin sporcu Oliver ile müzik öğrencisi Jennifer’ın, neredeyse ortak hiçbir yanları olmamasına rağmen yaşadıkları, her şeyi göze aldıkları bir aşkın hikâyesi.
