Babıali ve Hıdiv İsmail

Babıali ve Hıdiv İsmail Kısa Özet

Sultan 2. Mahmud`un saltanatı sırasında iki defa isyan eden Mehmed Ali Paşa`nın, Osmanlı varlığına yönelttiği tehdit, Avrupa devletlerinin yardımıyla gündem dışına itilebildi ancak paşanın bıraktığı miras, 19. yüzyıl boyunca Mısır`ı, Osmanlı Devleti`nin en hassas bölgelerinden biri haline getirdi. 1863`te Hıdiv İsmail`in Mısır valiliğine getirilmesi ile birlikte Mehmed Ali Paşa`nın merkezi otoritenin kontrolü dışına çıkma hevesi, bambaşka bir program ile yeniden hayat buldu. Hıdiv İsmail`in, dedesinden kalan anılara samimi bir itaatle hizmet ederek bağımsızlık ya da en azından İstanbul`un gözetiminden kurtulmak uğruna attığı her adım, Tanzimat Dönemi boyunca Osmanlı iktidarının esas aktörü konumuna yükselen Babıâli tarafından yakından izlendi ve kontrol edilmeye çalışıldı. Âlî Paşa`nın deyişiyle, "Osmanlı Devleti`nin yaşamaya devam etmesi için vazgeçilmez öneme sahip olan Mısır"ın, Hıdiv İsmail`in hayalindeki gibi bağımsız bir devlete dönüşmesini engellemek adına her türlü gayret gösterildi. Nitekim Babıâli, Mısır`ı feda etmemek için Avrupa devletleriyle mücadele etmeyi de göze alarak sahip olduğu bütün diplomatik hünerleri sergilemiş ve Hıdiv İsmail`in merkezi otoriteye bağlı, sıradan bir vali olduğunu ispat etme kararlılığından vazgeçmemiştir. Dolayısıyla Babıâli`nin, Hıdiv İsmail ile 1860`lı yıllar boyunca giriştiği mücadele, Osmanlı ıslahat çağının temel esprisini oluşturan merkezileşme refleksini gösterdiği gibi Osmanlı diplomatının siyaset üretebilme yeteneğini de berrak hale getirmektedir. Hayrettin Pınar, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü`nden mezun olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü`nde Yüksek Lisans ve Doktora çalışmasını tamamlamıştır. Halen Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü`nde çalışan yazarın, Tanzimat Dönemi Osmanlı diplomasisi üzerine çeşitli dergilerde makaleleri yayınlanmıştır.