Ülkücülükten Tepkisel Milliyetçiliğe

Ülkücülükten Tepkisel Milliyetçiliğe Kısa Özet

Mhp’nin 12 Eylül 2010 referandumunda ‘Hayır’ tutumunu benimsemesi, İç Anadolu’daki seçmeninin bir kısmında ciddi rahatsızlıklar oluşturdu. Mhp’nin ülkücü değerlere sahip seçmeni, partinin ‘Hayır’ kararını eleştirerek, referandumu destekleyeceğini duyurdu. Bu rahatsızlık ve tartışmanın kamuoyuna açık bir şekilde dillendirilmesi, pek çok soruyu gündeme getirdi: Mhp’de siyasal tutumları birbirinden farklı seçmen blokları mı vardı? Farklı seçmen blokları, hangi siyasi başlıklarda aynı, hangilerinde farklı tutumu benimsiyordu? Mhp’deki taban farklılığı, coğrafi bir konumlanmaya indirgenebilir miydi? Mhp bu farklı eğilimlere sahip seçmenini hangi söylem ve enstrümanlarla bir arada tutmayı başarıyordu?

Elinizdeki çalışma, bu sorular akılda tutularak, Orta Anadolu ‘muhafazakar milliyetçiliği’ ile 1990’lar sonrası Güney sahil şeridi ve Batı Ege’de ortaya çıkan ‘tepkisel milliyetçilik’ anlayışları arasındaki benzerlik ve farklılıkları anlamaya yönelik bir çabayla hazırlandı. 14 ilde 83 Mhp’li katılımcıyla yapılan görüşmeler, mezkur soru ve arayışlara cevap teşkil edecek önemli bulgular sağladı.

Bulgular, Mhp tabanında, belli başlıklarda görüş farklılıklarının mevcut olduğunu ancak bu farklılıkların siyasi tutumlara yansıyacak bir ayrışma veya taban ikiliği düzeyinde olmadığını göstermektedir. Mhp tabanının ayrışma alanını oluşturan yaşam tarzı tartışmaları ve farklılaşma alanını teşkil eden Türklüğün ve milliyetçiliğin tanımı ve İslam’ın milliyetçilik anlayışındaki yeri gibi konular, seçmenin siyasi tutumu üzerinde belirleyici olmaktan uzaktır. Mhp seçmeni arasındaki görüş farklılıkları, seçmen bloklarını coğrafi veya ideolojik eksenler üzerinden ayrıştırmaya izin vermemektedir. Öte yandan, son on yılın siyasal gündemini belirleyen ve siyasi partileri pozisyon almaya iten, asker-siyaset ilişkileri, askeri personele yönelik darbeye teşebbüs davaları, Kürt sorununun çözümüne ve Pkk`ye yer bırakmayacak bir ortak algı ve tutum söz konusudur. Bu tablo, Mhp’nin, statüko ve değişime direnç hattında tabanını tahkim ettiğini ortaya koymaktadır. Bu gün itibariyle, katılımcılarla gerçekleştirilen görüşmelere de yansıdığı üzere, Mhp’nin taban ikiliği son bulmuş görünmektedir.