Tipi

Tipi Kısa Özet

Aydamirov bu romanında yüz yirmi yıl evvelki Çeçen halkının sosyal, siyasal, inançsal, ekonomik ve ruh halinin ayrıntılı incelemesini bir dantel gibi işleyerek göz önüne sermektedir.

Ayrıca yazar Çeçen dilini büyük bir ustalıkla ve doyumsuz bir anlatımla kullanmıştır. Kafkasya’daki yüze yakın mahalli dillerden biri olan ve ayrıca geri bıraktırılmış bu dilde bir edebiyat şaheseri yaratmıştır.

Rus imparatorluğunun vücudunda, hiç kapanmayan, acısı hiç dinmeyen, sürekli kan sızdıran, kangren olmuş bir yara gibi idi Çeçenistan. Çeçenlere özgürlüğünü verip, kangrenli bu organı kesip atmadıkça bu yaranın kapanması ihtimali de yok gibiydi. Rusya bunu yapamıyordu. Birincisi petrol ihtiyacının yarısı buradan çıkıyordu, ikincisi ise Çeçenlere özgürlük verilirse Rus boyunduruğundaki irili ufaklı diğer halklar da ayrılmak isteyeceklerdi.

Rusya’da önce devrim sonra iç savaş esnasında Çeçenler birkaç gruba ayrıldı. Bazıları Viedan’a yerleşen Dağıstanlıların imamı Uzum Hacı, Nacmuddin,

Türklerin buraya gönderdiği Şamil’in torunu Saad Bek’in peşinde toplandı.

Bazıları Bolşevik Ordjonikidze’nin, Kirov’un, Eldarhğanov Taştemir’in, Şeripov Aslanbek’in yanında yer aldı.

Bir başka grup Çermoev Tapa’nın başında bulunduğu Dağlı yönetimi tarafını tuttu.

Dördüncü grup ise Menşevik Denikin, Aliev, Çulikov’dan yana oldular.

Beşinciler ise bunların hiç birine dahil olmadan kendi gruplarını kurup soygunlar yapmaya başladılar. Onlar için beyazlar, kızıllar, pembeler fark etmiyordu.