Tarihi Boyunca Bektaşilik

Bektaşi ahlakının temelinde insana saygı yatar. Bu saygı, insan-Allah beraberliği veya Hak-halk aynîliği gibi temel bir inanış uzantısıdır. İnsan, Allah`ın bu varlık âlemindeki en büyük zuhûru ve tecellisi olarak, muhteremdir. Ona saygı, ibadetlerin en büyüğü olmakla kalmaz; sonuç olarak ibadetin özü, esası olur. İnsanlığın Budist, Hıristiyan, Müslüman, Orta Asya-Şaman mirasını, Kur`an ve Muhammedi yaklaşım denetiminde esrarlı bir senteze kavuşturan Bektaşilik, insan ruhunun kıblesi ve huzur ve mutluluğun esası olarak insana saygıyı tesbit etmiş bulunuyor. Bu anlayışın asli uzantılar vahdeti vücut yani insan-varlık-Allah birliği, sevgi, aşk, hizmettir. Bu esprinin sembölü Allah-Muhammed-Ali üçlüsüdür. Muhammed, Allah`ın, vahyini şahsıyeti ile fiili örnek haline getirdiği gibi, Ali de Muhammed Sünneti`nin fiili örneğidir. Bu üçünü birbirinden ayırarak anlamak ve onların sunacağı ilhamdan yararlanmak mümkün olmaz.