Kutadgu Bilig’de Ahlak Kavramı ve Tıp Etiğine Etkisi

Kutadgu Bilig’de Ahlak Kavramı ve Tıp Etiğine Etkisi Kısa Özet

Yusuf Has Hacip tarafından 1069`da yazılmış olan Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi)`de dört temel kavram bulunmaktadır:
Kün Togdı = Etik
Ay Toldı = Kut = Mutluluk
Ögdülmüş = Akıl
Odgurmış = İrfan
Her biri bir sembolü ifade eden şahıslar arasında geçen konuşmalarda devlet, siyaset, toplum, meslekler, ahlâk gibi değişik konularda görüşler verilmektedir.

Ahlâk din, tabiat, huy, karakter anlamına gelir. Batı`da ahlâk karşılığı "moral" kelimesi kullanılır. Etik, doğru ve yanlış davranış teorisidir, ahlak ise onun pratiğidir. Eserde, ahlâkî açıdan olumlu ve olumsuz kavramlar bulunmaktadır. Olumlu kavramlar: mutluluk, adalet, bilgili olmak, erdem, anlayışlı olmak, iyilik, vefa, alçak-gönüllülük, cömertlik, yiğitlik, merhamet, sabırlı olmak, faydalılık ve haya`dır. Olumsuz kavramlar ise; yalancılık, acelecilik, bilgisizlik, kibirli olmak, cimrilik, açgözlülük`tür.

Bu çalışmada Sokrates, Platon, Aristoteles, Kindî, Razî, Farabî, İbn-i Sina, T. Hobbes, J. Locke, D. Hume, I. Kant, J. Bentham, J. S. Mill`in ahlak görüşleri Kutadgu Bilig`deki ahlak kavramı ile karşılaştırılmıştır. Ulusal veya uluslar arası bildirgelerdeki ahlaki kavramlarla tıp etiğinin temel ilkeleri olan; yarar sağlama, zarar vermeme, özerklik, adalet, aydınlatılmış onam (rıza), gizliliğe saygı, sadakat gibi ilkeler, eserdeki evrensel değerlerle örtüşür.

İnsanlığın etik ve tıp etiği ilkelerine daima ihtiyacı olacaktır. Sağlıklı ve mutlu bir hayat etik ilkeler ışığında mümkündür. Hasta-hekim, hekim-toplum ve sağlık çalışanları arasında tıp etiğinin canlı tutulması sağlık kumrunun ve toplumun devamlılığı açısından da önemlidir. Günümüzün tıbbî sorunlarına (in vitro fertilizasyon, genetik klonlama, fizyonomiyi değiştiren opresyonlar, kürtaj, ötenazi vd.) cevap verebilmek ancak tıp etiği ilkeleri ile mümkün olacaktır. Tıp etiği ilkeleri bir toplumda olmazsa olmaz temel yapılardan biridir.