16. Yüzyılda Harput Sancağı 1518-1566

16. Yüzyılda Harput Sancağı 1518-1566 Kısa Özet

KISALTMALAR
ÖNSÖZ
YAZARIN ÖNSÖZÜ
GİRİŞ
A - KAYNAKLAR
1 - Arşiv Vesikaları
a - Harput Sancağı Tahrirleri ve Tahrir Defterleri 1518(924) Yılı Tahriri 1523(928-929) Yılı Tahriri 1540-41 Yılı Tahriri 1566(974) Yılı Tahriri
b - Timar Tevcih ve Ruznamçe Defterleri 1557-58(965) Tarihli Timar Ruznamçe Defteri 1558-59(966) Tarihli Timar Ruznamçe Defteri 1559-60(967) Tarihli Mufassal Defter 1574-75(982) Tarihli Timar Tevcih Defteri
c - Mühimme Defterleri
d - Harput Şer`iyye Sicilleri
2 - Basılı Eserler
a - Nureddin Ardıçoğlu, Harput Tarihi, İstanbul 1964
b - Nuraddin Ardıçoğlu, Harput Hükümdarı Balak Gazi,Ankara 1966
c - Nureddin Ardıçoğlu, "Harput Artukoğulları`na Ait Kitabeler, Türkiyat Mecmuası, IV, (1939), s. 41-48
d - İshak Sunguroğlu, Harput Yollarında, I-IV, İstanbul 1958
B - OSMANLI ÖNCESİ HARPUT
1 - "Harput" İsminin Menşei ve Yazılışları
2 - Osmanlı Hâkimiyetine Kadar Harput
a - Türk Hâkimiyetinden önceki Devir
b - Harput ve Çevresinin Türkler Tarafından Fethi
- Çubukoğulan Devri
- Artuklar Devri
- Selçuklu ve Moğollar Devri
- Dulkadiroğullan Devri
- Akkoyunlar Devri
- Safeviler Devri
3 - Harput`un Osmanlı Hâkimiyetine Geçici
II. BÖLÜM
İDARİ YAPI
A - GENEL OLARAK "SANCAK"
B - HARPUT SANCAĞI
a - Coğrafî Konumu
b - Tarihî Gelişimi
c - İdarî Durumu
d - İdarî Taksimat
i - 1518 Tahririne Göre İdarî Taksimat
2 - 1523-1566 Tahrirlerine Göre İdarî Taksimat
C - SANCAK İDARESİ
1 - Harput Sancakbeyi
2 - Alaybeyi
3 - Çeribaşı
4 - Dizdar
5 - Kale Kethüdası ve Kaledeki Diğer Görevliler
6 - Kaüle Muhafızları (Müstahfızân ve Azebân)
7 - Şehir Kethüdası
D - KAZA İDARESİ
1 - Kadı
II. BÖLÜM
YERLEŞME VE NÜFUS
A - ŞEHİR NÜFUSU
1 - Müslim Nüfus
2 - Gayrimüslim Nüfus
B - KÖYLERDEKİ NÜFUS
i - Müslim Nüfus
2 - Gayrimüslim Nüfus
C - AŞİRETLER VE CEMAATLER
i - Parçekânlu Cemâati
2 - Herdi Cemâati
3 - Şahaplu Cemâati
4 - Zeyve Cemâati
5 - İskânlu Cemâati
III. BÖLÜM
İKTİSADİ YAPI
A - TOPRAK (TAKSİMAT VE TASARRUF ŞEKLİ)
a - Çiftlik
b - Mezrealar
c - Hassa Çiftlikler
B - ZİRAİ ÜRETİM
a - Hububat Üretimi
i - Buğday (Hınta)
2 - Arpa` (Şa`ir)
3 - Darı (Dıhn)
4 - Mercimek (Ades)
b - Pamuk (Penbe)
c - Bağcılık
d - Meyve Üretimi
C - VERGİLER
a - Öşür
i - Hububat Öşrü
2 - Pamuk Öşrü
3 - Bostan ve Meyve Öşrü
4 - Şıra Öşrü ve Bağ Resmi
5 - Bal Öşrü (Resm-i Asel)
b - Şahsa Bağlı Vergiler
1 - Çift Resmi
2 - Bennâk Resmi
3 - Mücerred Resmi
4 - İspenç Resmi
5 - Cizye
6 - Âdet-i Irgadiye
7 - Âdet-i Hime
8 - Âdet-i Alef
9 - Âdet-i İdiye
ıo - Resm-i Nayibcelik
c - Hayvancılıkla İlgili Vergiler
i- Adet-i Ağnam
2 - Yaylak ve Kışlak Resmi
3 - Resmi-i Mevâşi
d - Maktu` Vergiler ve Mukataalar
- Maktu Vergiler
1 - Resm-i Asiyab
2 - Resm-i Bezirhane
- Mukataalar
1 - Boyahane Mukâtaası
2 - Kirişhane Mukâtaası
3 - Darphane Mukâtaası
4 - Tabakhane Mukâtaası
5 - Mumhane Mukâtaası
6 - İhtisâb Mukâtaası
e - Arızi Vergiler
1 - Bâd-ı hevâ ve Niyabet
2 - Âdet-i Deştbânî
3 - Cürüm ve Cinayet Resimleri
4 - Resm-i Arûs
5 - Tapu Resmi
6 - Resm-i Zemin
f - Ticarî Faaliyetlerin Vergilendirilmesi
1 - Bâc-ı Übûr
2 - Tamga-i Siyah ve Kara Tamga
D - TAHRİR DEFTERLERİNE GÖRE NARH FİYATLARI
E - SANCAK GELİRİNİN BÖLÜŞÜMÜ (Haslar, Zeametler, Timarlar)
a - Hâslar
i - Padişah Haslara
2 - Harput Sancakbeyi Haşlan
3 - Eğil Sancakbeyi Hasları
b - Zeametler
c - Timarlar
i - Harput Sancağındaki Timarların Durumu
2 - Harput Sancağı Timar Beyleri
F - TAHRİRLERE GÖRE SANCAK GELİRİ
IV. BÖLÜM
XVI. YÜZYILDA HARPUT ŞEHRİ
A-KALE
B - MAHALLELER
a - Müslüman Mahalleleri
? 1518 Tahririne Göre
1 - Kaya Mahallesi
2 - Hoca Hasan Mahallesi
3 - Aşçı Mahallesi
4 - Börekçi Pîr Mehmed Mahallesi
5 - Kadı Kayası Mahallesi
6 - Medrese-i Hümmâm Mahallesi
7 - Hanke Mahallesi
8 - Mescid-i Cuma Mahallesi
9 - Hacı Satılmış Mahallesi
? 1523 ve 1566 Tahrirlerine Göre Mahaller
1 - Saray Hatun Mahallesi
2 - Mescid-i Muzafferüddin Mahallesi
3 - Câmi-i Kebir Mahallesi
4 - Mescid-i Ortak Mahallesi
5 - Mescid-i Atık ve Cedid Mahalleleri
6 - Molla Şeydi Ahmed Mahallesi
7 - Zahiriye Mahallesi
8 - Mescid-i Ahi Musa Mahallesi
9 - Mescid-i Müderris Mahallesi
ıo - Arslaniye Mahallesi
11 - Mescid-i Alaca Mahallesi
12 - Mescid-i Ahmed Bey Mahallesi
13 - Hoca(Hasan) Mahallesi
b - Gayrimüslim Mahalleleri
1 - Sunabud Mahallesi
2 - Norsis Mahallesi
3 - Gürcü Bey Mahallesi
4 - Şehroz Mahallesi
C - DİNİ VE SOSYAL YAPILAR
Vakıf Eserler
a - Camiler ve Mescidler
1 - Ulu Cami
2 - Saray Hatun (Camii
3 - Arslaniye (Esediye) Camii
4 - Kale Camii
5 - Ağa (Pervane) Camii
6 - Muzafferüddin (Kara Sufı) Mescidi
7 - Ortak Mescidi
8 - Meydan Mescidi
9 - Zahiriye Camii

10 - Ahi Musa Mescidi
11 - Müderris Mehmed Mescidi
12 - Ahmed Bey Mescidi
14 - Peygamber (Nebi Aleyhisselam) Mescidi
b - Medreseler
1 - Arslaniye (Esediye) Medresesi
2 - Zahiriye Medresesi
3 - Molla Ahmed Peykericî
c - Zaviyeler
1 - Molla Ahmed Peykericî Zaviyesi
2 - Hacı Bey Zaviyesi
3 - Mansuriye Zaviyesi
4 - Derviş Beyazid Zaviyesi
5 - Şeyh Şâdi Zaviyesi
6 - Seyyid Kasım Zaviyesi
7 - Ankuzu Baba Zaviyesi
8 - Şeyh-i Kâinat (Fatih Ahmed Baba) Zaviyesi
9 - Nazar Baba Zaviyesi
d - Hamamlar
e - Çadşı ve Pazarlar (Suk-ı Sultanı)
f - Bedesten
g - Darphane
D - ŞEHİRDEKİ SOSYAL VE İKTİDASÎ HAYAT
SONUÇ
BİBLİYOGRAFYA
EKLER
EK I 1518 Tarihli Kanunnâmesi
EK II 1518 Tarihli Ebutahrir Nahiyesi Kanunnâmesi
EK III Tarihli Nahiyesi Kanunnâmesi
EK IV 1566 Tarihli Harput Kanunnâmesi
EK V 1518 Tarihli Harput Kanunnâmesinin fotokopisi
EK VI 1518 Tarihli Kanunnâmesinin fotokopisi
EK VII 1523 Tarihli Ebutahir Kanunnâmesinin fotokopisi
EK VIII 1566 Tarihli Harput Kanunnamesinin fotokopisi
EK IX XVI. Yüzyılda Harput Şehrine ait kroki